وقتی دندانی پوسیده داشته باشید که پوسیدگی به ریشه خیلی نزدیک شده باشد، میتواند درد شدیدی را ایجاد کند. در صورت داشتن چنین دردی توصیه میشود در سریعترین زمان ممکن به دندانپزشک مراجعه شود. اگر مراقبتهای پزشکی صورت نگیرد ممکن است آسیبهای بیشتری به دندانتان وارد شده و احتمال حفظ دندان هم کاهش مییابد. رایجترین دلیل آسیبدیدگی دندان، نداشتن بهداشت دهانی کافی است. مسواک نزدن و نخ دندان نکشیدن به صورت روزانه هم میتواند منجر به پوسیدگی دندان ناشی از غذاهای مانده روی دندانها بشود.
مواد قندی هم میتوانند باعث پوسیدگی دندان شوند، این پوسیدگیها در ابتدا اندک بوده اما کم کم شروع به رشد و بزرگ شدن میکنند اگر بهداشت دهانی بهبود پیدا نکند. دندانهای شکسته یا ترک خورده همگی کاندیدی برای پر شدن هستند. اگر از آن دسته افرادی هستید که به دندانهایتان زیاد فشار میآورید، در رژیم غذاییتان اسید زیادی وجود دارد و یا بیش از حد مسواک میزنید، ممکن است در دندانهایتان حساسیت ایجاد شود و این مساله باعث میشود نیاز به پر کردن دندان داشته باشید. همچنین ممکن است برای اهداف زیبایی بخواهید دندانی را پر کنید. پر کردن دندان راهی عالی برای بهبود لبخندی است که دچار مشکل شده است و باعث میشود دندانهایتان دوباره شکلی طبیعیشان را پیدا کنند.
عمر مواد استفاده شده در دندان های پر شده به چه عواملی بستگی دارد؟
برای بهبود دندان پوسیده، دندانپزشک بخش پوسیده دندان را برمیدارد و سپس محل پوسیدگی قبلی را پر میکند. پر کردن همچنین در تعمیر دندانهای شکسته یا تخریب شده و دندانهایی که بر اثر استفاده نادرست (همچون شکستن اجسام سخت با دندان یا جویدن ناخن) دچار خوردگی شدهاند هم استفاده میشود. طول عمر دندان پر شده به دندانپزشکی که دندان را پر کرده است، و همچنین به میزان بزرگی تخریب ایجاد شده در دندان و نحوه مراقبتهای شما از دندانهایتان بستگی دارد. برخی از افرادی که قبلا دندان پر کردهاند ممکن است بر اثر شکستگی، ایجاد پوسیدگی زیر دندان پر شده، و یا نداشتن بهداشت دهانی کافی همچون مسواک زدن و نخ دندان کشیدن نیاز به جایگزینی و پر کردن مجدد آنها پیدا کنند.
چه نوع موادی برای پر کردن دندان موجود هستند؟
مواد مختلفی هستند که برای پر کردن دندان استفاده میشوند، و انتخاب از میان آنها به میزان پوسیدگی دندان، محل تخریب دندان، وسعت پوسیدگی و میزان هزینهای که میتوانید بپردازید بستگی دارد. این مواد شامل طلا، نقره، پرسلان، رزین کامپوزیت هستند که همرنگ دندان ساخته میشوند.
مزایا
معایب
پر کننده غیر مستقیم چیست؟
پر کننده غیر مستقیم شبیه پر کنندههای کاپوزیت یا پرکنندههای سفید است با این تفاوت که در لابراتوار دندانپزشکی ساخته میشوند و قبل از اعمال آن نیاز به دو جلسه ویزیت دارد. پر کننده غیر مستقیم زمانی استفاده میشود که سطح کمی از دندان برای نگه داشتن پرکننده باقی مانده است اما دندان آنقدر هم آسیب ندیده که نیاز به روکش داشته باشد.در جلسه اول مراجعه، پوسیدگی یا پرکننده قدیمی برداشته میشود. از شکل دندانی که نیاز به تعمیر دارد و دندانهای اطراف قالبی تهیه میشود. قالب به لابراتوار دندانپزشکی ارسال میشود تا پرکننده غیرمستقیم را آماده کنند. تا زمان آماده شدن پرکننده غیرمستقیم، یک پرکننده موقت برای حفاظت از دندان اعمال میشود. در ویزیت دوم، پرکننده موقت برداشته میشود و دندانپزشک پرکننده تهیه شده و تناسب آن با دندان را بررسی میکند. اگر اندازه آن مناسب بود به صورت دائمی در دندان قرار میگیرد.
دو نوع پرکننده غیرمستقیم موجود است؛ اینله و آنله
آنله شبیه پرکنندهها است اما تمامی آن در کاسپ(برجستگیهای تاج دندان) روی سطح جونده دندان قرار میگیرد.آنله گرانتر از اینه است، و یک یا چند کاسپ را پوشش میدهد. گاهی به آنلهها نیم تاج هم میگویند.اینله و آنلهها مقاومتر هستند و ماندگاری آنها خیلی بیشتر از پرکنندههای سنتی است و تا 30 سال مانگاری دارند. میتوان آنها را از رزین کامپوزیت سفید، پرسلان یا طلا ساخت. اینله و آنلهها هم ساختار دندان را تضعیف میکنند، اما میزان تضعیف دندان در آنها بسیار کمتر از پرکنندههای سنتی است.نوع دیگری از اینله و آنلهها (اینله و آنله مستقیم) همان فرایند پرکنندههای غیرمستقیم را دارد با این تفاوت که اینله و آنله مستقیم همانجا در مطب دندانپزشک ساخته میشود و با یک جلسه میتوان دندان را پر کرد. نوع اینله و آنله استفاده شده به مقدار دندان باقی مانده و مسائل زیبایی بستگی دارد.
پرکننده موقت در شرایط زیر مورد استفاده قرار میگیرند:
در پرکردنهایی که بیش از یک جلسه ویزیت نیاز است، همچون قبل از قرار دادن پرکننده طلا و برای برخی فرایندهای پر کردن(به آن پر کردن غیر مستقیم میگویند) که از مواد کامپوزیتی استفاده میشود.
پس از درمان کانال ریشه
برای تسکین یافتن عصب دندان، زمانی که پالپ دچار درد میشود.
زمانی که نیاز به بهبود دندان به صورت اورژانسی باشد (همچون رفع دنداندرد)
پرکننده موقت از اسمش پیداست، قرار نیست روی دندان باقی بماند. معمولا پس از یک ماه میافتند، میشکنند و یا از بین میروند. حتما به دندانپزشک مراجعه کنید تا پرکننده موقت را با پرکننده دائمی جایگزین کند. در غیر این صورت دندان ممکن است عفونت کرده و یا مشکلات دیگری ایجاد شود.
آمادهسازی پرکننده دندان
در بیشتر ویزیتها دندانپزشک با ابزارهایی به بررسی دندانها میپردازد. بسته به میزان تخریب دندان، ممکن است نیاز به عکس برداری اشعه ایکس باشد. دندانپزشک علاوه بر دندان، لثه و استخوانهای اطراف آن را هم بررسی میکند. پس از اتمام این بررسیها، دندانپزشک به تصمیمگیری درباره شیوه بهبود دندان میپردازد. اگر تخریب دندن جزئی باشد، پر کردن دندان مناسب خواهد بود. ولی اگر آسیبدیدگی دندان شدید باشد ممکن است درمان ریشه دندان نیاز باشد. اگر نیاز به پرکردن باشد، دندانپزشک تمامی گزینههای موجود پر کردن را در اختیار شما قرار میدهد.
فرایند پر کردن دندان چگونه است؟
ابتدا دندانپزشک ناحیه اطراف دندان را با یک بیحس کننده موضعی، بیحس میکند. سپس از دریل، دستگاه ایر ابریژن (تراش با فشار هوا) یا لیزر برای برداشتن قسمت پوسیده دندان استفاده میکند. انتخاب ابزار به تجربه و میزان راحتی دندانپزشک با ابزاری خاص، و سرمایهگزاری روی تجهیزاتی مشخص، همچنین محل و میزان پوسیدگی دندان بستگی دارد.سپس دندانپزشک حین فرایند برداشتن پوسیدگی، آن ناحیه را بررسی میکند تا مطمئن شود تمامی پوسیدگی دندان را برداشته باشد. وقتی که پوسیدگی به طور کامل برداشته شد، دندانپزشک با تمیز کردن حفرههای باکتری و مواد غذایی تجمع یافته، شرایط لازم برای پر کردن دندان را فراهم میکند. اگر پوسیدگی به ریشه نزدیک باشد، دندانپزشک برای حفظ ریشه، یک لاینر ساخته شده از گلاس آینومر، کامپوزیت رزین، یا مواد دیگری را در آن قسمت قرار میدهد. معمولا پس از قرار دادن پر کننده دندانپزشک آن را پرداخت و جلا میدهد.در پرکردن با مواد پرکننده همرنگ دندان، چند مرحله اضافه دیگری هم لازم است که در پایین بیان میشود. پس از اینکه دندانپزشک پوسیدگی را برداشته و آن قسمت را تمیز میکند، ماده همرنگ دندان به صورت لایه لایه اعمال میشود. سپس نور مخصوصی روی آن اعمال میشود که باعث سخت شدن هر یک از لایهها میشود. وقتی که فرایند چند لایهای تمام شد، دندانپزشک ماده کامپوزیتی را به شکلی که مدنظر است درمیآورد، مواد اضافه را تراشیده و نهایتا آن را جلا میدهد.
بیشتر دندانپزشکان توصیه میکنند که دو بار در سال به دندانپزشکی مراجعه کنید. این مراقبت و پیشگیری برای افرادی بدون داشتن مشکلاتی جدی است. البته برخی دیگر ممکن است نیاز به مراجعات بیشتری داشته باشند. وقتی که برای اولین بار متوجه شکستگی یا حفرهای در دندانتان میشوید، لازم است به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر مشکل در مراحل اولیه تشخیص داده شود، میتوان دندان و عصبهای مرتبط با آن را حفظ کرد. هر چه بیشتر منتظر بمانید، مشکل بزرگتر خواهد شد.
سوالات خود را اینجا بپرسید.
مراقبتهای پس از پرکردن دندان
برای حفظ پرکنندهها، باید بهداشت دهانی خوبی داشته باشید، مرتب برای جرمگیری به دندانپزشک مراجعه کنید، با خمیردندانی حاوی فلوراید مسواک بزنید و حداقل یک بار در روز نخ دندان بکشید. این کارها باعث مراقبت از دندانها و پیشگیری از نیاز به پرکردن دندانهای دیگر و یا هر فرایند دندانپزشکی دیگری در آینده میشود. اگر دندانپزشک احتمال دهد که پرکننده ممکن است دچار شکستگی یا ایجاد منفذ (اگر اطراف پرکننده به خوبی به دندان نچسبیده باشند، بزاق دهان و باقیمانده غذاها میتوانند بین ماده پرکننده و دندان جمع شوند که منجر به پوسیدگی خواهد شد) شود، برای بررسی این وضعیت از دندان عکسبرداری اشعه ایکس انجام خواهد داد. اگر دندانتان حساسیت شدیدی دارد، اگر در دندان گوشه تیزی احساس میکنید، اگر متوجه شکستگی در پرکننده شدهاید، و یا بخشی از پرکننده افتاده است به دندانپزشک مراجعه کنید.بسته به نوع پرکنندهای استفاده شده، ممکن است سریعا ثبات یابد و یا تا 48 ساعت طول بکشد. ممکن است حساسیتهایی ایجاد شود اما این عوارض جانبی معمولی پرکردن دندان است. این حساسیتها باید تنها چند هفته طول بکشد اما اگر طولانیتر شد، به دندانپزشک مراجعه کنید، دندانپزشک روشهایی برای کمک به شما ارائه خواهد داد. اگر دردی را احساس کردید که شبیه به دنداندردی واقعی بود، ممکن است بافت دچار تخریب شده باشد و یا نیاز به درمان کانال ریشه باشد. هنگام غذا خوردن و انتخاب مواد غذایی، پرکنندهها را در نظر داشته باشید. بهتر است که از مصرف غذاهای ترد و سخت خودداری کنید چون ممکن است باعث بیرون آمدن پرکننده شوند قبل از اینکه زمان کافی برای تثبیت داشته باشد. همچنین هنگام غذا خورد با سمتی که دندانها پر نشدهاند غذا را بجوید.
آیا پرکنندههای آمالگام بیخطر هستند؟
در چند سال اخیر نگرانیها درباره پرکنندههای نقرهای رنگ (که به آنها آمالگام میگویند) افزایش یافته است. آمالگامها شامل ماده سمی جیوه هستند، به همین خاطر برخی افراد فکر میکنند که آمالگامها باعث ایجاد بیماریهایی همچون اوتیسم، آلزایمر، و اماس میشوند. سازمانهای سلامت میگویند که آمالگام بیخطر بوده و هیچ ارتباطی بین پرکنندههای آمالگام و این بیماریها مشاهده نشده است. دلایل بروز اوتیسم، آلزایمر و اماس هنوز ناشناختهاند. به علاوه هیچ اثبات علمی وجود ندارد که مدعی شود اگر فردی پرکننده آمالگام را از دندانش بردارد باعث درمان این بیماریها یا هر بیماری دیگری میشود.اگرچه آمالگامها شامل جیوه هستند اما وقتی که با فلزهای دیگری همچون نقره، مس، قلع و روی ترکیب میشوند، آلیاژی با ثبات تهیه میشود که دندانپزشکان صدها سال است از آن برای پر کردن دندانها استفاده میکنند و صدها میلیون دندان را از پوسیدگی حفظ کردهاند. به علاوه نگرانیهایی در مورد آزاد شدن مقدار کمی بخار جیوه از این پرکنندهها وجود دارد اما اثباتی پزشکی وجود ندارد که این مقادیر اندک تاثیری منفی روی سلامتی داشته باشد.
هزینههای پرکننده دندانی چقدر است؟
قیمت پرکننده با توجه مواد سازنده آن متفاوت است. عوامل دیگر موثر روی هزینهها شامل دندانپزشک، تجهیزات مورد استفاده، محل دندان و آسیبدیدگی آن، و مدت زمان لازم برای ترمیم دندان میشوند.