فلوراید هم به صورت خوراکی و هم به صورت موضعی در استحکام دندان ها موثر است. فلوراید خوراکی از طریق آب مصرفی، نمک های غنی شده با فلوراید و غذا ومیوه های حاوی فلوراید جذب بدن می شود. تاثیر موضعی فلوراید از طریق خمیر دندان های حاوی فلوراید، دهان شویه های حاوی فلوراید و ادامس های حاوی فلوراید بر روی دندان ها اعمال می شود. (http://tny.im/n1W)
علاوه بر اینکه فلوراید با جایگزین شدن در بلورهای ساختمان مینای دندان، به ساختمان مینای دندان در زمان شکل گیری تاج دندان استحکام می بخشد. فلوراید روند پوسیدگی دندان را متوقف می کند و همچنین پوسیدگی هایی را که در مراحل اولیه و نوشیدن آب حاوی فلوراید (فلوراید منابع اب شهری) 50 تا 60 در صد باعث کاهش پوسیدگی در دندان های دائمی و 40 تا 50 در صد باعث کاهش پوسیدگی در دندان های شیری می شود.
اگر فلوراید آب منطقه ی مسکونی شما کم باشد موثر ترین روش پیشگیری از پوسیدگی دندان در فرزندان شما مصرف فلوراید از 6 ماه بعد از تولد تا سن بین 12 تا 14 سالگی است که دندان پزشک برای فرزند شما تجویز می کند.
آیا میدانید اثر فلوراید بعد از استفاده ازآن تمام عمر باقی میماند و پس از قطع مصرف آن اثرش پابرجاست؟
اگر میزان فلوراید اب منطقه بیشتر از 0,6 دهم درصد PPM ( واحد سنجش فلوراید یک قسمت در میلیون) باشد نیاز به فلوراید خوراکی اضافی نمی باشد. (آبی ایده ال است که یک PPM فلورداید داشته باشد).
هزینه ی افزودن فلوراید به آب، زیاد است برای این منظور روش افزودن فلوراید به نمک ید دار انتخاب می شود که در کشور ما نیز در دستور کار است. این روش می تواند 40 تا 70 در صد در کاهش پوسیدگی موثر باشد. البته این نکته باید مورد توجه قرار گیرد که استفاده از نمک ید دار حاوی فلوراید نباید تشویقی برای استفاده بیش از حد نمک باشد چرا که مصرف بیش از حد نمک مضر است. از بدو تولد تا شش ماهگی نباید فلوراید خوراکی تجویز شود هر چند میزان فلوراید آب منطقه مسکونی هم کم باشد.
به میزان فلوراید آب مصرفی منطقه مسکونی خود توجه داشته باشید و در مصرف خوراکی فلوراید باید دقت شود و زیر نظر دندان پزشک باشد. نتایج تحقیقات نشان میدهد با افزایش میزان درجه فلوراید دندان، شانس پری دنتیت (عفونت پیشرفته لثه) نیز افزایش میابد. به طوری که در نواحی با میزان فلوراید بالا شانس ابتلا به این بیماری بالاتر خواهد بود. https://cutt.us/nW5f7
عوارض سوء مصرف فلوراید
فلوراید هر چند باعث استحکام دندان می شود ولی اگر میزان فلوراید آب منطقه مسکونی یا مصرف فلوراید بیش از حد باشد نه آنکه باعث استحکام دندان نمی شود بلکه از استحکام دندان کاسته شده و باعث تغییر رنگ شدید دندان ها از زرد تا قهوه ای می شود. بنابراین سو مصرف فلوراید را فلوروزیس می گویند.
آکادمی بیماری های اطفال امریکا توصیه می کند که کودک در 6 ماه اول زندگی نیاز به فلوراید ندارند اما پس از ان فلوراید در ابی که به کودک داده می شود حداقل 3/0 PPM باشد به همین دلیل استفاده از اب جوشیده یا مقطر که حاوی فلوراید نیست در کودکان بالاتر از 6 ماه توصیه نمی شود.
چای حاوی فلوراید است یک استکان چای یک تا سه میلی گرم فلوراید دارد در مناطقی که آب میزان فلوراید آن بالا است و ایجاد فلوروز یس می کند می توان با جوشاندن آب و دم کردن چای در ظروف استیل میزان فلوراید ان را کم کرد.
مواد حاوی فلوراید کدامند؟
به جز آب اشامیدنی چای، سیب درختی، تخم مرغ، قلوه، انواع ماهی، میگو، بعضی از انواع قارچ ها خوراکی و میوه های موز و انجیر حاوی فلوراید هستند.
منابع فلوراید: خمیردندان حاوی فلوراید، مکمل های فلوراید، غذاهای فرآوری شده با آب حاوی فلوراید، دهان شویه فلوراید، دهان شویه فلوراید برای کسانی تجویز می شود که در معرض خطر پوسیدگی دندان هستند و کسانی که پوسیدگی های متعدد یا پر کردگی های زیادی در دهان خود دارند نیز از این دسته محسوب می شوند. معمولا دندانپزشک بسته به شرایط بیمار تشخیص می دهد که بیمار از دهان شویه استفاده بکند یا نه.
منابع فلوراید
مصرف دهان شویه فلوراید در سن قبل از مدرسه توصیه نمی شود. چون اکثر کودکان توانایی ممانعت از بلعیدن این محلول را در این سن ندارند و ممکن است باعث فلوروزیس شود، لذا برای کودکان زیر 6 سال دهان شویه فلوراید ممنوع شده است. تحقیقات نشان داده اثر دهان شویه فلوراید در گروه سنی 10 تا 12 ساله بیشتر از سنین دیگر است.
به طور کلی در سنین دندان های مختلط که هم دندان شیری و هم دائمی در دهان است یعنی 6 تا 13 سالگی، دندان ها در شرایط خاص قرار دارند به طوری که فلوراید بیشترین اثر را بر دندان ها دارد. در افراد بزرگسال دهان شویه فلوراید و ژلهای فلوراید در پوسیدگی های ناحیه طوق دندان (حاشیه تماس دندان با لثه) موثر است.
مصرف دهان شویه فلوراید https://u.to/EdwpGg روزانه یا هفتگی 60 درصد باعث کاهش پوسیدگی می شود. برای استفاده روزانه باید دهان شویه فلوراید با غلظت 05/0 درصد و برای استفاده هفتگی 2/0 درصد به کار می رود. برای استفاده از دهان شویه فلوراید باید هربار 5 سی سی از دهان شویه را به مدت یک دقیقه در دهان گرداند و بعد بیرون ریخت .بهتر است قبل از استفاده از دهان شویه، نخ دندان و مسواک زده شود. همچنین حداقل تا نیم ساعت بعداز استفاده از دهان شویه نباید چیزی خورد و دهان را شست تا دهان شویه موثرتر باشد. بهترین زمان برای به کار بردن دهان شویه فلوراید درست قبل از خواب است. تا فلوراید مدت زمان بیشتری در تماس با دندان ها باقی بماند.
هنگام استفاده از دهان شویه فلوراید به خصوص در مورد کودکان باید حتما توجه کرد که دهان شویه بیرون ریخته شود و بلعیده نشود زیرا در صورتی که فلوراید آب منطقه بالا باشد و فلوراید بلعیده شود به خصوص در کودکان زیر 6 سال باعث فلوروزیس در دندان های دائمی آنها می شود. لذا استفاده از دهان شویه فلوراید به خصوص در کودکان زیر 6 سال باید با نظارت والدین انجام شود. معمولا فلوراید و خمیر دندانهای حاوی فلوراید که تاریخ تولید آنها بالای یک سال است خاصیت فلوراید آنها از بین می رود ( در خصوص خمیر دندان حاوی فلوراید در قسمت خمیر دندان نکات لازم ارائه شده)
اگر چه بروز پوسیدگی دندانی تحت تاثیر عوامل مختلفی است اما به طور کلی می توان گفت اگر فردی روزی دوبار با خمیر دندان فلوراید دار مسواک بزند و زیاد از قندهای پوسیدگی زا استفاده نکند در معرض خطر پایین پوسیدگی باشد استفاده از دهان شویه برای او ضرورت ندارد.
در کودکانی که دچار پوسیدگی وسیع هستند از روشی به نام فلوراید تراپی موضعی که به وسیله ی ژل فلوراید توسط دندانپزشک در یک دوره ی 1 تا 5/1 ماهه هر هفته در مطب صورت میگیرد و بعد از آن هر سه ماه یک بار تکرار می شود این ژل ها غلظت فلوراید بالا دارند و کاربرد آنها توسط دندانپزشک صورت می گیرد. این عمل از حدود 3 سالگی به بعد برای کودکان توصیه می شود. https://opizo.com/CAOvdX
آدامس های بدون قند در بازار وجود دارد که حاوی فلوراید است. فلوراید را در منطقه ای که فلوراید آب کم باشد اغلب به آب آشامیدنی، نمک، شیر و شکر، مصرفی، مردم اضافه می کنند اگر فلوراید آب مصرفی منطقه شما کم است و از خوراکی های غنی شده از فلوراید استفاده نمیکنید از این آدامس ها می توان کمک گرفت. زمانی که شما این آدامس هارا می جوید فلوراید از آدامس آزاد شده و در سطح مینای دندان می نشیند و با جذب شدن در ساختار دندان، مینای دندان را مقاوم می کند .
منظور از آدامس بدون قند این نیست که این آدامس ها شیرین نیستند بلکه حتی ممکن است از ادامس معمولی هم شیرین تر باشند که مربوط به افزودن شیرین کننده های مصنوعی از جمله ایزومالت، سوربیتول، زالیتول، اریتریول که به قندهای تخمیر نشدنی معروف هستند و به این آدامس ها می باشد که پوسیدگی ایجاد نمی کنند.
منبع: https://t.ly/EcMB
بطور کلی تجهیزات دندانپزشکی به اجزای زیر تقسیم می شوند:
1) کمپرسور
2) یونیت و صندلی
3) آمالگاماتور
4) کاویترون (دستگاه جرم گیری دندان)
5) لایت کیور (نور سرد)
6) اینسترومنت ها (شامل: توربین – ایرموتور – میکرو موتور – پوآر – آب و هوا – هندپیس – آنگل – ایر اسکلر)
7) استریلیزاتور
8) رادیولوژی (تک دندان)
9) ساکشن ها
10) موتور آویز
11) تابوره
و …
v یونیت
هر یونیت از چهار قسمت تشکیل شده است:
1) صندلی
2) جعبه باکس
3) چراغ روشن
4) کراشوار (لیوان پرکن- دستشویی و ساکشن)
v یونیت دندانپزشکی
صندلی: از نظر ساختار و فیزیک تولید صندلی ها در سه تایپ Z – X – U یا I تقسیم بندی می شوند. بیشتر کارخانجات به دلیل آسان بودن تولید از روش اول استفاده می کنند. بعضی از کارخانجات نیز به این دلیل که قدرت و استحکام صندلی در نوع دوم بیشتر است از این فیزیک برای تولید استفاده می کنند. هر صندلی دارای دو موتور می باشد. یک موتور برای قسمت نشیمن گاه و بالا و پائین کردن و موتور دیگر جهت جابجایی پشتی مورد استفاده قرار می گیرد. برای راحتی کار دندانپزشک علاوه بر قابلیت انتخاب position های مختلف، دو mode در صندلی ها به نام های Zero position و Over position پیش بینی می شود.
Zero position حالتی است که صندلی به پائین ترین حالت خود رسیده و پشتی نیز به حالت ۹۰ درجه برمی گردد و Over position نیز حالتی است که صندلی به بالاترین ارتفاع و پشتی نیز به حالت خوابیده یا ۱۸۰ درجه نسبت به نشیمن گاه می رسد.
v کاویترون (دستگاه جرم گیری دندان)
از این دستگاه برای از بین بردن پلاک ها و لکه های ناشی از فعالیت باکتری ها تشکیل شده بر روی دندان توسط اولتراسونیک استفاده می شود. خونریزی کمتر، قدرت تاثیر بالا، و تقریبا آسیب رسانی پائین به دندان را می توان از فاکتورهای برتر استفاده از این دستگاه در مقایسه با دیگر روش های جرمگیری نام برد. بنابراین Ultrasonic Scaler را می توان یکی از روش های مفید در جهت پیشگیری و درمان بیماری های دندان دانست.
کلیه دستگاههای جرم گیری از قسمتهای زیر تشکیل شده :
1) جعبه اصلی که داخل آن مدار الکترونیکی قرار دارد و در جلوی آن کلیدهای کنترل جریان آب و هوا و نیز خاموش و روشن قرار دارد.
2) هندپیس که از طریق کابل به دستگاه اتصال دارد.
3) پدال که دارای کابل بلندی است و انتهای آن با یک فیش و یا بطور مستقیم به دستگاه متصل می شود.
4) سیم دوشاخه برای اتصال به برق ۲۲۰ ولت شهری.
5) شیلنگ آب که مستقیماً یا بوسیله فیش به دستگاه متصل می شود.
هندپیس از یک محفظه مناسب برای نصب قلم ساخته شده است و آب از طریق یک کابل نازک به نوک قلم می رود و تمام محفظه هندپیس را پر می کند. باید توجه داشت که به علت گرم شدن قلم، هیچ گاه بدون آب از دستگاه استفاده نمی شود.
v لایت کیور
برای استریل نمودن قلم هیچ گاه نباید نوک قلم را مستقیماً برابر حرارت خشک قرارداد. برای این کار باید از اتوکلاو یا مواد استریل کننده استفاده شود.
اجزاء داخلی دستگاه لایت کیور :
1) برد الکترونیکی کنترل جریان نور
2) ترانس تبدیل ولتاژ
3) لامپ هالوژنیک
4) کابل یا شیلنگ هدایت نور
5) هندپیس
6) رفکلتور
7) کلیدهای خاموش و روشن دستگاه
8) سوئیچ های سیگنال
کار این دستگاه برای پلیمریزاسیون است و این امر به خاطر لامپ کوارتز ۷۵ وات پرقدرتی است که درون محفظه رفلکتور (منعکس کننده نور) می باشد. کلیدها با دقت بالا، زمان انفجار یا تخلیه انرژی را کنترل می کنند و رفلکتور دسته های انرژی را از مسیر هدایت نور عبور می دهد. سیبک هایی وجود دارند که می توان با زمانهای ۲۰ تا ۴۰ ثانیه انفجار دائم (تخلیه انرژی بصورت دائم) را انتخاب کرد. روی دسته سوئیچ هایی وجود دارد که تنظیمات زمان انفجار را انجام می دهند و توسط این سوئیچ ها امکان توقف پلیمریزاسیون در هر زمان ممکن می باشد.
هندپیس توسط یک لایه با قدرت حرارتی بالا محافظت می شود و در استفاده های طولانی مدت، توسط یک فن پرقدرت بطور اتوماتیک خنک می شود. مسیر هدایت نور تا ۳۶۰ درجه قابل تنظیم است و این عمل باعث می شود که بتوانیم استفاده دقیق نور را عملی سازیم. کلیه مسیرهای نور را میتوان بوسیله اتوکلاو و یا استریلیزاسیون خنک استریل کرد. در هنگام کار با این وسیله عینک رنگی برای محافظت چشم در برابر پلیمریزاسیون کامپورزیت لازم است.
v دستگاه پرتابل
دستگاهی است که قابل حمل و دارای قابلیت های خاص می باشد و به همین علت امکان استفاده از آنها در برخی شرایط خاص وجود دارد. به این دلیل که در اکثر موارد اینگونه تجهیزات کم حجمتر و در ابعاد کوچکتر ساخته می شوند، شاید این باور اشتباه وجود داشته باشد که «کارائی و راندمان آن ها نیز به همان نسبت کم بوده و یا عمر مفید آنها نسبت به دستگاههای اصلی کمتر است و یا در بسیاری از موارد هیچ کاربرد خاصی ندارند.» در حالی که استفاده کنندگان از تجهیزات پرتابل در دندانپزشکی، هیچ گونه کمبودی را در هنگام کار با این دستگاه ها احساس نمی کنند. به عبارت دیگر به همان اندازه که می توان یک یونیت دندانپزشکی را کامل و با تمام امکانات تهیه کرد، این مجموعه قابل حمل را نیز می توان با تمام امکانات تجهیز نمود.
تجهیزاتدندانپزشکی پرتابل به سادگی باز شده و آماده برای کار می شوند و در پایان کار نیز به همان سادگی جمع شده و جهت استفاده مجدد، از نقطه ای به نقطه دیگر انتقال می یابند. توسط این تجهیزات می توان در مدت زمان کمی، یک اتاق ساده و معمولی را به یک محیط مناسب و حرفه ای برای دندانپزشک تبدیل نمود. انتخاب انواع مختلف و سطح دسترسی به امکانات بیشتر در اختیار دندانپزشک بوده و متناسب با نیاز کاری خود، می تواند یک مجموعه مناسب را تهیه نماید.
وسایل متداول و معمول مورد استفاده در اینگونه مجموعه ها در زیر آورده شده است:
· لامپ دندانپزشکی
· انواع هندپیس دندانپزشکی
· کراشوار (شامل لیوان، کاسه و ساکشن)
· توربین هوا (از مهمترین وسایل دندانپزشکی ترمیمی)
· میکروموتورها
· جعبه ای شامل انواع مواد مورد استفاده در جراحی دندان ها
· منبع تامین کننده آب
لازم به ذکر می باشد که انواع دیگری از دستـگاه ها و وسایل مورد نیاز همـانند دستگاه تصویـربـرداری دنـدان (Portable X-Ray System) ، مانیتور دندانپزشکی (LCD Monitoring System) و همچنین تخت دندانپزشکی و تجهیزات مشابه نیز ارائه می شوند که در صورت نیاز می توانند به این مجموعه اضافه گردند. کلیه استانداردهای لازم جهت ساخت اینگونه تجهیزات همانند ساخت سایر ملزومات دندانپزشکی رعایت شده و علاوه بر آن، اقدامات لازم جهت محافظت از آنها در هنگام جابجایی در طراحی ها لحاظ شده است. به عنوان مثال استفاده از موادی در ساخت بدنه که ضمن داشتن مقاومت زیاد در مقابل ضربات، از وزن کمی برخوردار باشند. همچنین به منظور حمل راحت، از چرخ های با استحکام بالا و در عین حال با اندازه مناسب و با قابلیت جمع شدن و قفل شدن برای مواقعی که امکان حرکت های احتمالی ناخواسته وجود دارد، استفاده می گردد. دستگاه تصویربرداری پرتابل، مشخصاتی کاملا مشابه با انواع متداول مورد استفاده در مطب دارد و در آن تنها از پایه چرخدار مناسب و حتی الامکان با لرزش کمتر به منظور جا بجایی با امنیت بالاتر استفاده شده است. قابلیت تغییر زاویه و موقعیت تیوب X-Ray جهت استفاده برای بیمارانی که بر روی صندلی، ویلچر و یا تخت قرار دارند، از دیگر مشخصه های این دستگاه پرتابل است . در برخی از انواع این سیستم ها ، از یک دوربین داخل دهانـی Intraoral Camera برای عکسبرداری از محیط داخل دهانی بر روی پایه دستگاه تصویربرداری استفاده می گردد.
مانیتورهای قابل نصب بر روی انواع یونیت های دندانپزشکی که امروزه استفاده از آنها در مقایسه با گذشته بیشتر شده است، در ابعاد کوچک تر به منظور جلوگیری از افزایش حجم مجموعه دستگاه های قابل حمل، قرار داده شده است. بدین ترتیب تصویر برداری از محیط داخل دهانی و مشاهده این تصاویر با بزرگنمایی مناسب توسط اینگونه سیستم ها قابل انجام خواهد بود.
v تخت های دندان پزشکی
این تختها برحسب تعداد حرکاتشان بسیار متفاوت هستند. در حالت ایده آل تخت باید دارای قابلیت های زیر باشد :
· تغییر ارتفاع
· امکان تنظیم پشتی
· تنظیم ارتفاع زاویه زیر سری
قدرت حرکت پشتی و قسمت پایی که سعی شده اکثر این موارد در ساخت تخت های قابل حمل رعایت گردد. به علاوه همانطور که عنوان شد، همانند ساخت بدنه، در ساخت تخت ها نیز از مواد با استحکام بالا و وزن کم استفاده می شود. بر طبق استانداردهای موجود، محل محور صندلی باید با محل محور چرخشی مفصل لگن بیمار انطباق داشته باشد که این مسئله در تخت های پرتابل رعایت می گردد.
برای به حرکت در آوردن تخت دندانپزشکی در مطب از دو روش معمول استفاده می گردد:
· جک های پیچی ( Screw lift )
· جک های هیدرولیکی ( Hydraulic lift )
البته قراردادن اینگونه جک ها در تخت های پرتابل مرسوم و متداول نبوده و برای به حرکت درآوردن تخت، از اهرم های دستی استفاده می گردد. دلیل اصلی آن وزن زیاد جک ها و به دنبال آن عدم امکان جابجایی آنها است. همچنین تخت های با قابلیت برنامه ریزی حرکات نیز در یونیت های دندانپزشکی به چشم می خورد که در انواع قابل حمل آن وجود ندارد. تخت دندانپزشکی شاید تنها تفاوت این مجموعه قابل حمل با انواع مورد استفاده آن در مطب باشد.
v لامپ دندان پزشکی
جهت انجام اعمال دندانپزشکی، وجود نور مناسب الزامی است که اهمیت وجود لامپ دندانپزشکی را حین انجام اعمال جراحی دندان مشخص می سازد. در ساخت اینگونه لامپ ها نکاتی به شرح زیر مد نظر است:
· نور تابانده شده در فضای دهان باید دارای روشنایی یکنواخت با نور سرد باشد.
· بهترین نور برای فضای دهان نور ساطع شده از لامپ های کوارتز – هالوژن است.
· قابلیت تغییر در میزان روشنایی (که از مزایای لامپ های دندانپزشکی به حساب می آید)
در لامپ های قابل حمل چنین نکاتی لحاظ شده است و از محافظ های مناسب برای جلوگیری از ضرباتی که ممکن است منجر به صدمه دیدن و یا سوختن این لامپ ها شود، استفاده شده است.
یونیت های حامل وسایل تراش نیز یکی از انواع یونیت هاست که ابزار های موتوری را در اختیار پزشک قرار می دهد و حداقل دارای یک توربین هوا، میکروموتور و سرنگ سه گانه است. تمام موارد ذکر شده، قابل اضافه نمودن به انواع سیستم های دندانپزشکی قابل حمل خواهند بود؛ به استثنای تجهیزات ثابتی که بر روی این گونه مجموعه های پرتابل عرضه می گردد. انتخاب سایر وسایل، بسته به نیاز دندانپزشک و انتخاب او صورت خواهد گرفت.
v آشنایی با آمالگام دندانی
آمالگام دندانی مادهای غیر همرنگ (نقره ای یا سیاه) است که برای پر کردن دندان از آن استفاده میشود و تشکیل شده از ۵۰% جیوه ، ۳۴٫۵% نقره ، ۹% قلع ، ۶% مس و ۰٫۵% روی است. آمالگام به مدت بیش از صد سال است که در سراسر دنیا برای ترمیم دندان استفاده می شود. این ماده در سال ۱۸۱۲ توسط یک شیمیدان انگلیسی شناخته و در سال ۱۸۳۳ به دنیا معرفی شد. قبل از آمالگام، دندانپزشکان برای پر کردن دندان از موادی چون تراشههای سنگ و صمغ و چوب پنبه و تربانتین و سرب و طلا و … استفاده میکردند.
آمالگام یک ماده ترمیمی فوق العاده و انعطاف پذیر است و در دندانپزشکیها به چند دلیل استفاده میشود. ارزان است و نسبتا استفاده آسانی دارد و در طول جاگذاری در دندان، به راحتی شکل میپذیرد. برای مدت کوتاهی نرم میماند لذا میتواند حجمهای نامنظم دندان را پر کند و سپس سفت میشود. آمالگام نسبت به مواد ترمیم کننده دیگر مانند کامپوزیتها دارای طول عمر زیادی است. طبق مطالعهای در سال ۱۹۸۹ بیشتر آمالگامها ۱۰ تا ۱۲ سال دوام میآورند در حالی که کامپوزیتهای دندانی نصف این مدت دوام میآورند. به هر حال این اختلاف با کار کردن پیوسته روی خصوصیات فیزیکی کامپوزیتها، کاهش یافته است.
v توربین
توربینها با توجه به کارخانه سازنده و تنوع مدل دارای انواع مختلفی هستند که میتوان آنها را به دو نوع بلبرینگی و ایربرینگی تقسیم نمود. کلیه ی توربینها دارای هد هستند که به آن کاتریج می گویند. توربینهایی که دارای کاتریج بلبرینگی میباشند از کیفیت بهتری نسبت به ایربرینگیها برخوردارند .
کاتریج بلبرینگی شامل یک پروانه و یک محور و یک سه نظام می باشد و فرز و دو بلبرینگ که در دو طرف آن پروانه تعبیه شده است که باعث تسریع چرخش پروانه می گردد در صورتیکه کاتریج ایربرینگی به خاطر دو بوشی که در دو طرف پروانه دارد دارای اصطکاک کمتری است و به نسبت کاتریج بلبرینگی به فشار هوای زیادتری نیازمند است از انواع ایربرینگی میتوان از سوپرآل ایر Super All Air نام برد که به فشار ۴ اتمسفر نیاز دارد.
در توربینها ۳ نوع سه نظام وجود دارد :
1) سه نظام فشاری
2) سه نظام آچاری : (توربین های زیمنس)
3) سه نظام فشاری توسط فرز : (توربین های سوپرتک و فارو و سوپر آل ایر)
سرعت چرخش فرز توربینها بین ۳۰۰ هزار دور تا ۳۵۰ هزار دور در دقیقه است. توربینها در ساده ترین حالت دارای کابل ارتباطی با دو رشته شلنگ باریک ماکارونی جهت تغذیه آب و هوای مورد استفاده توربین هستند .انواع دیگر توربینها نیز وجود دراند که دارای اگزوز(خروجی آب یا هوا و یا هر دو) ،فیبرهای نوری جهت تصویر برداری(اگر دارای دوربین باشد بجای فیبر نوری از کابل تصویر استفاده می کنند) و…. می باشند.
دو عدد شیر برقی (سلونوئید) و دو عدد فشار شکن نیز برای تنظیم و قطع و وصل آب و هوا در مسیر آب و هوا بکار میرود .
v پدال
بطورکل برای کنترل و قطع و وصل حرکت اینسترومنتها( توربین ، میکروموتور ،ایرموتور ، موتور آویز ، کویترون و … ) از پدال استفاده می شود.
پدال در انواع زیر وجود دارد :
1) پدال برقی که شامل قسمتهایی زیر می باشد :
· بدنه پدال که در برگیرنده تمام قسمتهای پدال است .
· اهرم کنترل پدال که توسط پتانسیومتر ( مقاومت متغیری که مقدار آن بر اثر چرخیدن یک محور تغییر کرده و معمولاً در مدارات تقسیم ولتاژ بکار برده می شود) داخل پدال جهت کم و زیاد نمودن سرعت به کار می رود .
· اهرم کلید اسپری آب که قطع و وصل اسپری آب اینسترومنتها را توسط میکروسوئیچ انجام می دهد .
2) پدال پنوماتیک که با سیستم هوای فشرده توسط شیرهای Valve هوایی کار می کند و شامل قسمتهایی زیر می باشد :
· شیر هوا جهت قطع و وصل هوا
· اهرم پدال جهت قطع و وصل جریان
· لوله های ورود و خروج هوا
باید توجه داشت که از هوای کاملاً خشک برای یونیت استفاده می شود زیرا هوای مرطوب اولاً باعث فرسوده شدن قطعات یونیت و از طرفی موجب از کار افتادن شیرهای هوا می گردد.
دندانپزشکان سلامت دهان و دندان افراد را با استفاده از سه تکنیک کلی بررسی میکنند: معاینات چشمی/ لمس کردن،پروبینگ دور دندانی (اطراف دندان) و تصاویر رادیوگرافی. پروبها بین بافت نرم و دندان قرار میگیرند تا شرایط و موقعیتهای بین دندانی و اطراف دندان را ارزیابی کنند. محل بافت نرم از یک نقطه مرجع ثابت در دندان تخمین زده میشود. اما پروبینگ دور دهانی ممکن است همراه با ایجاد درد برای بیمار باشد و تشخیص با این روش دقت کافی ندارد. خطاهای پروبینگ میتواند ناشی از تغییرات نیروی جایگذاری و فرو کردن پروب، وجود بافتهای متورم، قطر نوک پروبها و شکلهای آناتومیک دندانها هستند.
رادیوگرافها خصوصیات مورفولوژیک دندانها و استخوانهای آن را که از طریق معاینات چشمی یا لمس کردن قابل تشخیص نیستند، نشان میدهند. اگر چه رادیوگرافها با حساسیت بسیار بالایی پوسیدگی دندانها و کاهش مواد معدنی را نشان میدهند، اما محدودیتهای زیادی نیز دارد. رادیوگرافها نمیتوانند بیماریهای فعال را از غیرفعال جدا کنند و آنها را از یکدیگر متمایز کنند.
بیماریهای دور دندان تا زمانی که پوسیدگی دندانها اتفاق نیفتند، قابل شناسایی نیستند. بنابراین از آنجا که رادیوگرافها تک بعدی هستند نمیتوان با دقت محل دقیق پوسیدگی یا آسیبهای ایجاد شده را شناسایی کرد. در ضمن در رادیوگرافی از پرتوهای یونیزه خطرناک استفاده میشود و اطلاعات کافی در مورد بافتهای نرم فراهم نمیشود.
روش جدید تصویربرداری از دهان به وسیله لیزر
توموگرافی اپتیکی همدوس تکنیک شناخته شدهای برای گرفتن تصاویر غیر تهاجمی با رزولوشن بالا از ساختارهای بیولوژیک در ابعاد میکرو است.روش توموگرافی اپتیکی همدوس (OCT) میتواند اطلاعات زیادی را در مورد ریشه دندانها به روشی غیر تهاجمی فراهم کند. این سیستم مبتنی بر اینترفرومتر Michelson با فیبر اپتیکی نور سفید است. خروجی منبع نور با همدوسی اندک در کوپلر فیبر ۲۲ تقسیم شده به سمت دو بازوی نمونه و مرجع اینترفرومتر فرستاده میشود.
نورهای بازتابی و پس پراکنده شده ناشی از نمونه در کوپلر با یکدیگر بازترکیب میشوند و به سمت دتکتور و منبع نور هدایت میشوند. یک اسکن retro-reflector طول مسیر بازوی مرجع را برای ثبت موقعیتهای عرضی مختلف نمونه مورد نظر تغییر میدهد. تصویر مقطع عرضی با اسکن عرضی پرتو عبوری از نمونه و جمعآوری پروفایل عمق در مقابل پرتو بازگشتی در هر موقعیت عرضی به دست میآید. شدتهای بازتاب به صورت دیجیتال در تصاویر gray-scale به عنوان تابعی از عرض و فاصلههای محوری ثبت میشوند.
هنگامی فاصله بازتابهای بازوی نمونه و مرجع با طول منبع همدوس مطابقت داشته باشد، سیگنال اینترفرومتر ثبت میشود. اتلاف شدت سیگنال در اثر birefringence در فیبرهای اپتیکی ایجاد میشود، با استفاده از جاروهای (Paddle) پلاریزاسیون تصحیح میشود.
در استفاده از OCT در دندانپزشکی عمق تصویربرداری از ۳ در بافتهای سخت تا ۵/۱ در بافتهای نرم متغیر است.OCT پتانسیل تشخیصی بیماریهای دور دندانی و ارزیابی پرکردن (restoration) دندان را دارد.
بخش بالایی متناظر با اسکنی است که در موقعیت عرضی از بافت گرفته شده است یا به عبارتی تصویر A اسکن است. نمودار شدت gray-scale یا B اسکن تصویر شامل مجموعه توالیهایی از این اسکنها است. اسکن کامل برای هر تصویر تقریباً در عرض ۴۵ ثانیه انجام شده است. سیستم دارای رزولوشن جانبی در حد ۵۰ میکرومتر است و فاصله اسکن جانبی به صورت میانگین به اندازه ۱۲ است. رزولوشن جانبی سیستم توسط سایز پرتو کانونی روی بافت (۲۰ میکرومتر) محدود و با سرعتی که اپتیکهای بازوی نمونه به صورت جانبی اسکن شده است، تعیین میشود. منبع نور تقویت شده ۱۵ با طول موج مرکزی ۱۳۱۰ است. طول همدوسی این منبع متناظر با رزولوشن محوری فضای آزاد یعنی در حد ۱۵ میکرومتر است. نرخ سیگنال به نویز سیستم OCT در حد ۱۱۰ اندازهگیری شده است. از یک قطعه دستی اپتیکی (handpiece) قسمتی از موتوردندانپزشکی که در دست متصدی کار قرار میگیرد و مته یا قطعه سوراخ کن را در حالی که میچرخد، درگیر میکند)، برای اسکن OCTهای درون دهانی استفاده میشود که به این صورت میتوان حفرههای دندان انسان را به راحتی ارزیابی کرد.
یکی از رایجترین روشهای ارزیابی بازیابی مجدد دندان روش رادیوگرافی است. با استفاده از OCT از بازیابی کامپوزیت (CR) دندان از ناحیه سطح جلویی و تحتانی (آسیا) به صورت vivo تصویربرداری شده است . مواد کامپوزیتی ویژگیهای پراکندگی تقریباً هموژنی دارند.
v لنچولو lentulo
از ابزار دندانپزشکی است که به هنگام درمان ریشه دندان برای پرکردن کانال ریشه با خمیر بکار میرود. لنچولو میلهای مارپیچی و باریک است که بر روی آنگل سوار میشود و اگر در جهت عقربههای ساعت بچرخد خمیر را به انتهای کانال میفرستد.
لنچولو بیشتر برای پر کردن کانالهای گشاد بکار میرود.
v رادیولوژی دندان
یکی از روش های تصویربرداری بافت های سخت مانند استخوان ها و دندان ها، استفاده از دستگاه رادیوگرافی می باشد. اما این سوال پیش می آید که آیا برای رادیولوژی دندان از همان دستگاه رادیولوژی معمولی استفاده می شود؟ چه تفاوت هایی بین دستگاه رادیولوژی دندان و رادیولوژی استخوان وجود دارد؟ چرا نمیتوان از دستگاه رادیولوژی استخوان برای تصویربرداری از دندان استفاده کرد؟
از دستگاه رادیوگرافی دندان برای رادیوگرافی داخلی دهان و دندان ها استفاده می شود. اساس آن را تیوب خود یکسو کننده تشکیل میدهد. تیوب به نحوی نصب می شود که بیشترین قابلیت مانور را داشته باشد. اندازه نقطه کانونی تیوب کوچک است. تایمر دستگاه به طریق ساعتی یا الکترونیکی کار می کند.
دستگاه رادیوگرافی دندان دستگاهی است که تصویرهای رادیو گرافی را برای مراحل بعدی سیستم رادیوگرافی تصویر برداری می کند.
v یونیت های رادیوگرافی دندان
یونیت های رادیوگرافی دندان برای تصویربرداری از دندان ها، آناتومی یک دندان منفرد (یعنـی تاج ، گردن و ریشه) و مشکلات دندانی (مثل پوسیدگی) در بیماران بالغ و اطفال و نـیـز جهـت بـرنـامـه ریـزی و ارزیـابـی مـربـوط بـه ارتودنسی به کار می روند. سه نوع تصویربرداری قابل انجام است : رادیوگرافی داخل دهانی ، پانورامیک و سفالومتریک. در رادیوگرافی داخل دهانی جهت تصویربرداری بایت وینگر، پری اپیکال و اکلوزال ، فیلم داخل دهان بیمار قرار می گیرد و تصاویر رادیوگرافی بایت وینگر ، تاج و یک سوم فوقانی ریشـه دندان های فوقانی و تحتانی را نشان می دهد . در رادیوگرافی پری اپیکال ، کل سـاخـتار دندان شامل ریشه برروی یک فیلم و آرواره هـای مـانـدیـبـولار و ماگزیلاری برروی فیلم های جداگانه ای تصویر می شود .تصاویر رادیوگرافی الکوزال ، سطح دندان های آلیمای کوچک و بزرگ را نشان می دهد .در رادیوگرافی پانورامیک ، تصاویر ناحیه ماگزیلوفاسیال با استفاده از یک پرتوگردان و یک کاست فیلم خارجی به دست می آید. سپس قوس دندانی در یک تصویر منفرد ، به صورت یک شکل بیضوی نمایش داده می شود . یونیت های پانورامیک ، برای تهیه تصاویر رادیوگرافی محلی از ساختار دندانی به کار می رود.
v رادیوگرافی سفالومتری Cephalometric Radiography
نوعی از دستگاه های رادیوگرافی که برای تهیه تصویر جمجمه به صورت استاندارد استفاده می شود این تکنولوژی از سال ۱۹۱۳ همزمان توسط دو محقق آلمانی و آمریکایی معرفی شد. مهمترین امتیاز آن این است که تصاویر تهیه شده توسط این دستگاه در زمانها و مکان های مختلف با هم قابل مقایسه هستند، موقعیت سر و فاصله آن تا منبع اشعه و فیلم همواره ثابت است. تصاویر سفالومتری می توانند به صورت جانبی یا خلفی- قدامی تهیه شوند که عمده کاربرد آن ها در ارتودنسی و جراحی فک و صورت است.
رادیوگرافی سفالومتریک یا نمای جمجمه ، جهت به دست آوردن تصاویری از کل جمجه یا یک ناحیه مورد نظر به کار می رود. مطالعات سفالومتریک جهت ارزیابی رشد و تعیین پلان های درمانی ارتودنتیک یا پروتزها به کار می رود. بعضی از یونیت های پانورامیک و سفالومتریک می توانند توموگرافی متقاطع ، جهت تهیه تصاویر عرضی چند لایه از آرواره های ماگزیلاری و ماندیبولار را انجام دهند. این تکنیک که سابقاً تنها کاربرد توموگرافی ، کامپیوتری یا تومورگرافی خطی امکان پذیر بود.
v سیستم های دیجیتال رادیوگرافی دندان
سیستم های دیجیتال رادیوگرافی که سیستم های دیجیتال تصویربرداری دندان هم خوانده می شوند، برای تهیه تصاویر کامپیوتری جهت رادیوگرافی داخل دهانی به عنـوان جـایگـزینـی بـرای فیلـم های اشعه X دندان پزشکی معمولی به کار می روند . تصویربرداری دیجیتالی مستقیم و پردازش تصویر امکان نمایش تصاویر متعدد ، کاهش دفعـات اکسپـوز و حـذف زمـان لازم جهـت ظهـور و ثبـوت فیلـم را فـراهـم می کند ، تصویربرداری دیجیتال می تواند برای اعمال اندودنتیک برنامه ریزی و ارزیابی انجام ایمپلنت و دیگر اعمال روی دندان که نیاز به تصاویر متعدد دارند ، به کار رود.
v سیستم های دیجیتال تصویربرداری از دندان
سیستم های دیجیتال که امکان مشاهده فوری تصاویر را بدون به کاربردن فیلم فراهم می کنند از یک سنسور داخل دهانی یا صفحه تصویربرداری ، یک سیستم اشعه X ، سخت افزار و نرم افزار کامپیوتری جهت پردازش تصویر و یک چاپگر تهیه کننده نسخه چاپی، تشکیل شده است . در سیستم هایی که از یک سنسور داخل دهانی استفاده می کنند Charged coupled device CCD ، در هنگام تصویربرداری سنسور در داخل دهان بیمار قرار می گیرد و به صورت الکترونیک به سیستم کامپیوتر متصل می شود.
این سنسور اشعه های X را شناسایی کرده آن ها را مستقیماً به سیگنال های الکتریکی تبدیل می کند. سپس داده های تصویری دیجیتال جهت پردازش به سیستم کامپیوتری فـرستـاده مـی شـونـد . در دیگر نمونه ها ، سنسور در برگیرنده یک صفحه تشدیدگر rate-earth است که توسط فیبر نوری به یک آرایه CCD کوپل شده است. این آرایه سیگنال آنالوگی را به واحد پردازش نمایشگر می فرستد. جایی که این سیگنال پیکسل به پیکسل به یک تصویر تبدیل می شود سنسور داخل دهانی درون مواد مقاومی قرار داده شده است تا لوازم الکتریکی CCD در مقابل رطوبت محافظت شوند. جهت کنترل بهداشت و جلوگیری از عفونت در هنگام انجام بررسی ها، پوشش های پلی اتیلن یک بار مصرف تعبیه شده اند. نوع دیگری از سیستم دیجیتال تصویربرداری دندان ، به جای سـنـســور داخــل دهــانــی، از صـفـحــات تـصــویــربــرداری اسـتفـاده مـی کنـد . صفحـات تصویربرداری نازک و بدون سیم، همانند فیلم های داخل دهانی معمولی ، در دهان بیمار ثابت می شوند و همان منطقه تشخیصی فیلم ها را تحت پوشش قرار می دهند.
پس از اینکه اکسپوز انجام گرفت ، صفحه تصویربرداری در یک اسکنر لیزری قرار میگیرد که تصویر را جهت اعمال تغییرات بر صفحه کامپیوتری ، دیجیتال می کنند. صفحات تصویربرداری به طور مکرر قابل استفاده هستند و گیره های پلاستیکی یک بار مصرفی که در هنگام رادیوگرافی صفحات را می پوشانند جهت جلوگیری از انتقال آلودگی میان بیماران به کاربرده می شوند. سیستم تصویربرداری دیجیتال می تواند همراه با یونیت رادیوگرافی داخل دهانی معمولی به کار رود.
یک کامپیوتر شخصی سازگار با نرم افزار مناسب ، جهت اعمال تغییرات بر روی تـصـاویـر بـه کـار مـی رود. جلوه های پردازش تصویر شامل زوم ، گرداندن تصویر، واضحسازی لبه ها، رنگ با کیفیت بالا ، نماسازی چند تصویری ، تطابقات روشنایی و کنتراست و اندازه گیری فواصل و زوایا است. همچنین بعضی سیستم ها امکان مدیریت مجموعه داده ها را فراهم می کنند. تصاویر، قابل ذخیره سازی و بازیافت در قالب فایل استاندارد بوده و یک نسخه چاپی از آن می تواند به وسیله یک چاپگر ویدیویی تهیه شود.
v رادیوگرافی تک دندان/پری اپیکال Radiography Periapical/Dental
نوعی از دستگاه های رادیوگرافی که قادر است تصاویر دقیقی از یک یا چند دندان محدود تهیه کند به گونه ای که وضعیت کامل دندان و بافت های اطراف آن را نشان دهد. علت نامگذاری آن به عنوان پری اپیکال این است که وجود ضایعه در اطراف آپکس یا نــوک ریـشــه را بــه خــوبــی نـشـان مـی دهـد ولـی از ایـن تـکـنـیـک در بـررسـی لـبـه هـای Crest استخوانی اطراف دندان و همچنین پوسیدگی های بین دندانی نیز استفاده می شود البته در مورد اخیر (بررسی پوسیدگی) روش کار بایت وینگ Bite Wing است. علاوه بر آن با کاربرد فیلم های بزرگتر می توان تصاویر اکلوزال هر یک از فکین را نیز تهیه نمود. از نظر محل اسقرار، دستگاه های پری اپیکال می تواند سقفی، دیواری، زمینی و یا قابل جــابــه جــایــی (پــایـه هـای چـرخـدار) بـاشنـد و از نظـر تکنـولـوژی مـی تـواننـد تصـاویـر رادیوگرافیک معمولی (روی فیلم) یا دیجیتال تهیه کنند.
v رادیوگرافی پانورامیک/پانورکس Radiography Panorex
نوعی از دستگاه های رادیوگرافی که سر بیمار در آن ثابت می شود و قسمت شوت اشـعـه از یـک طـرف صـورت تـا سـمـت دیـگر چرخیده و تصویر کامل پانورامیکی از دندانها، فکین و مفاصل گیجگاهی فکی تهیه می کند.
میزان اشعه وارده به بیمار در این تکنیک بسیار کمتـر از رادیـوگـرافی پری اپیکال کامل دندانی است. (در نمونه های جدید کل اشعه تقریباً برابر بــا مـیــزان اشـعـه دو پـری اپیکـال) دارای انـواع معمولی و دیجیتال است. گسترش تکنولوژی دیجیتال در پیشرفت مداوم این دستگاه و تکنیک و کـیـفـیـت آن تـحـول زیـادی ایجاد کرده است. برخی از دستگاه های پانورامیک اساسا دیجیتال هستند و برخی از آن ها معمولی بوده و می توانند با اتصال دستگاه های تکمیلی دیجیتال نیز عمل کنند. همچنین دستگاه رادیوگرافی سفالومتری نیز می تواند به آن متصل باشد. انجمن بهداشت اشعه امریکا توصیه کرده که برای معاینات عادی دندان پزشکی فقط یک رادیوگرافی پانورامیک تهیه شود. نام دیگر این دستگاه ها ا پی جی یا ارتوپانتوگراف است.
v دوربین های داخل دهانی
دوربین های کوچک دستی قابل استریل که با داشتن فیبر نوری در سر آن می توانند مانند آینه دندان پزشکی تصویری از داخل دهان بیمار را به مـانـیـتـور نـصـب شـده در مـقـابـل دنـدان پـزشـک نمایش داده یا عکس برداری کند.
دوربـیــن داخــل دهـانـی بـه دنـدانپـزشـک ایـن فرصت را می دهد که وضعیت دندان های بیمار را در مقابل صندلی دندانپزشکی مشاهده کند. آگاهی بیمار به درمان و مشاهده خدمات قبل و بـعـد از انـجـام کـاربـر روی مـانیتور، ال سی دی راهنمایی و آموزش بیمار در حین کار، گرفتن عکس های دندانپزشکی قبل و بعد از انجام کار، با بزرگنمایی بیشتر و ثبت در پرونده از مزایای این سیستم است.
v عوارض رادیولوژی دندان
محققان تاکید دارند باور این که رادیولوژی در دندانپزشکی کاملا بی خطر و ایمن است، باید بیشتر مورد آزمایش و بررسی قرار بگیرد. این محققان خاطرنشان کردند که تجویز رادیولوژی فقط باید در مواقع ضروری انجام گیرد و نباید جزو چکاپ معمولی و متداول باشد. در پژوهشی که با حضور ۳۱۳ بیمار مبتلا به سرطان انجام گرفت، دانشمندان دریافتند که احتمال ابتلا به سرطان تیروئید با افزایش تماس با تشعشعات رادیولوژی در دندانپزشکی تشدید میشود. به گفته محققان غده تیروئید که در گردن قرار دارد به تشعشعات یونی به ویژه در کودکان حساس است، اما خطرات احتمالی این پرتوها که در دندانپزشکی وجود دارد، اغلب نادیده گرفته میشود.
v کمپرسور
کمپرسور وسیله ای است که هوای محیط را بصورت متراکم درون یک مخزن برای ارسال به یونیت و اینسترومنت ها آماده میکند(در واقع اختلاف فشار بوجود می آورد) کمپرسورها بطور کلی به ۲ دسته تقسیم می شوند :
1) کمپرسورهای روغنی
2) کمپرسورهای بدون روغن OilFree
بهترین نوع کمپرسور آنهایی هستند که بدون روغن کار می کنند زیرا هوایی که به دهان مریض می رود طعم و بوی بد نمی دهد و از نظر بهداشتی سالم تر می باشد . کمپرسورهای بدون روغن به ۶ دسته تقسیم می شوند که به دلیل خارج بودن از موضوع بحث به ذکر انواع آن نمی پردازیم.
کمپرسورهای روغنی نیز به ۲ دسته تقسیم می شوند :
1-یخچالی ( بی صدا ) 2- تسمه ای
روغن مورد استفاده در کمپرسورهای روغنی معمولا روغن هیدرولیک شماره ۱۰ میباشد که مقدار آن برای هر کمپرسور ۲۵۰ الی ۳۰۰ سی سی میباشد . فشار هوا در کمپرسورهای یخچالی از ۵/۴ اتمسفر تا ۷/۶ اتمسفر است و در کمپرسورهای تسمه ای از ۵ تا ۵/۶ اتمسفر و نیز از ۸/۵ تا ۵/۷ اتمسفر است .
کمپرسورها بسته به کارخانه سازنده به انواع مختلف تقسیم میشوند که از مهمترین آنها میتوان از کمپرسورهای مخزنی با فشارهای مختلف نام برد . بطور کلی کمپرسورهای هوا از قسمتهای زیر تشکیل می شوند :
1) الکتروموتور
2) مخزن
3) سیلندر و پیستون
4) کلید هوایی ( پرشو سوئیچ )
5) شیر اطمینان یکطرفه
6) شیر تخلیه
7) مانومتر یا گیج
8) شیر فلکه
v آشنایی با ایمپلنت دندانی
از هزاران سال پیش بشر در فکر جایگزینی دندان های از دست رفته بوده است. روش های گوناگون با مواد مختلف امتحان گردید تا بالاخره دکتر Branemark سوئدی موفق گردید ایمپلنتی Implant از جنس تیتانیوم را بعنوان پایه جایگزین کننده ریشه بصورت علمی عرضه کند. از آن به بعد تمام پیشرفت های علم معطوف به فرم ایمپلنت و سطح ایمپلنت گردید تا بیشترین موفقیت دراز مدت را داشته باشد. تا چند سال پیش ایمپلنت یک عمل لوکس برای افراد خاص به حساب می آمد و تعداد کمی از دندانپزشکان این عمل را انجام می دادند ولی امروزه با گسترش علم و ساده تر شدن روند کاشت دندان و برگزاری گسترده تر کلاس های آموزش ایمپلنت، این پدیده دندانپزشکی در دسترس همگان قرار دارد ؛ امری که تا چند دهه گذشته متصور نبود.
v ایمپلنت Implant دندانی چیست؟
ایمپلنت دندانی قطعه ای از فلز تیتانیوم است که اغلب به شکل ریشه دندان می باشد و داخل استخوان فک قرار داده می شود. ایمپلنت دندانی بعنوان پایه ای جهت قرار دادن پروتز روی آن استفاده می شود و بازسازی تاج دندان های از دست رفته با استفاده از این پایه ایمپلنت مقدور می گردد. ایمپلنت های دندانی از جنس فلزات مختلف و حتی سرامیک ها هستند ولی اغلب ایمپلنت های دندانی از جنس تیتانیوم می باشند.
ایمپلنت های دندانی از دو جزء اصلی تشکیل شده اند: فیکسچر (Fixture) و اباتمنت.
فیکسچر ایمپلمت داخل استخوان قرار دارد و قسمت اباتمنت ایمپلنت روی آن قرار می گیرد و نهایتاً روکش چینی با فرم دندان روی آن قرار داده می شود.
ایمپلنت دندانی یک دندان مصنوعی است که به همراه ریشه آن توسط یک متخصص پریودنتیست در درون فک قرار داده می شود تا جایگزین دندان از دست رفته شما شود. ایمپلنت بهترین انتخاب برای افرادی است که در سلامت عمومی خوبی به سر می برند اما دندان های خود را در اثر بیماری لثه ، پوسیدگی و یا ضربه از دست داده اند.
ایمپلنت نسبت به روش های دیگر مانند روکش و یا بریج که دندان های مجاور تراش می خورند و در معرض آسیب قرار می گیرند ، ارجحیت دارد ؛ چرا که تنها جایگزین دندان و یا دندان های از دست رفته می شود و دندان های مجاور را تحت تأثیر قرار نمی دهد. به علاوه رعایت بهداشت در ایمپلنت به مانند یک دندان طبیعی انجام می شود ، در صورتی که تمیز نگاه داشتن و مسواک زدن در روش های دیگر مانند پروتز ثابت یا بریج و دست دندان متحرک مشکل تر خواهد بود.
از جنبه روانی – احساسی نیز ایمپلنت نسبت به پروتزهای متحرک مقبولیت و ارجحیت دارد و بر احساس اعتماد به نفستان تأثیر مثبتی خواهد داشت. به عنوان مثال شاید شما به دلیل از دست دادن یک دندان خنده خود را پنهان می کنید و یا به دلیل داشتن دندان متحرک از ترس جا به جا شدن و یا مشخص شدن ، خنده و یا ارتباط کلامی موثری نداشته باشید. با استفاده از ایمپلنت شما در هنگام جویدن احساس بهتری خواهید داشت و نیروی جویدن شما به مانند دندان های طبیعی خواهد بود.
از نظر زیبایی نیز ایمپلنت همانند دندان های معمولی شما خواهد بود. بنابراین با انتخاب صحیح ایمپلنت و ارزیابی دقیق پیش از عمل که توسط متخصص لثه و دندانپزشکتان صورت می گیرد و نیز با همکاری شما در رعایت بهداشت ، ایمپلنت سال ها جوابگوی نیازهای جویدن ، صحبت کردن و زیبایی شما خواهد بود.
به طور کلی ایمپلنت در موارد زیر کاربرد دارد:
v جایگزین کردن یک و یا تعدادی از دندان ها بدون درگیر کردن دندان های مجاور
v می توان از ایمپلنت به عنوان پایه بریج در انتهای قوس دندانی استفاده کرد تا دیگر مجبور نباشید از پروتز متحرک استفاده کنید.
v در مواردی که کل دندان ها را نداشته باشید و امکان استفاده از تعداد زیاد ایمپلنت موجود نباشد ، می توان با قرار دادن ۴ یا ۵ ایمپلنت از آن ها به عنوان پایه دست دندان استفاده کرد تا دیگر دست دندان شما در دهانتان جابه جا نشود و احساس راحتی بیشتری داشته باشید.
v مزایای استفاده از ایمپلنت نسبت به دست دندان متحرک و یا پروتز ثابت (بریج)
از هر زاویه ای که شما به این موضوع بنگرید ، ایمپلنت بهترین انتخاب برای جایگزینی دندان های از دست رفته شما است.
ü زیبایی: ایمپلنت کاملاً شبیه دندان خودتان خواهد بود و از آنجایی که با استخوان فک درگیر می شود ، مانع از تحلیل استخوان و لثه می شود که در سایر روش های قبلی ( دست دندان و یا بریج) از عوارض این درمان ها می باشد. به هر حال کسی متوجه نخواهد شد که شما یک دندان جایگزین دارید.
ü حفظ ساختمان دندان های مجاور: در این روش دندان های مجاور تراشیده نمی شوند و دچار پوسیدگی های بعدی نخواهند شد.
ü اعتماد به نفس: به طور یقین با استفاده از ایمپلنت احساس بهتری نسبت به خود ، خنده و صحبت کردنتان دارید.
ü قابل اعتماد: درصد موفقیت ایمپلنت های دندانی بسیار بالا است و بر خلاف ادعاهای خلاف واقع گذشته در این رابطه ، درصد موفقیت ایمپلنت نسبت به سایر روش های جایگزینی دندان ، بسیار بالاتر است و از آنجا که بدنه ایمپلنت از تیتانیوم خالص ساخته می شود ، واکنشی بصورت رد پیوند وجود نخواهد داشت.
v آیا شما کاندید مناسبی برای ایمپلنت می باشید؟
کاندیدای ایده آل برای ایمپلنت کسی است که از نظر سلامت عمومی در شرایط مناسبی باشد و میزان استخوان کافی برای نگهداری ایمپلنت داشته باشد و لثه های سالم و عاری از التهاب داشته باشد.
در صورتی که بیماری لثه داشته باشید ، باید ابتدا بیماری توسط متخصص لثه برطرف شود و سپس شما به مانند یک فرد سالم می توانید از ایمپلنت استفاده کنید. از آنجایی که ایمپلنت در ارتباط مستقیم با استخوان و لثه شما است ؛ بهترین فرد جهت ارزیابی ناحیه بی دندانی ، انتخاب نوع ایمپلنت و جراحی ایمپلنت ، متخصص لثه است که حتی می تواند بهترین مشاور شما پس از قراردهی ایمپلنت از نظر نحوه نگهداری و بهداشت ایمپلنت باشد. مدتی پس از قراردهی ایمپلنت (حدود ۶ هفته) دندانپزشک و یا متخصص پروتز شما می تواند نسبت به قراردهی روکش بر روی ایمپلنت اقدام کند.
v نحوه درمان با ایمپلنت
این درمان به صورت گروهی Team workانجام خواهد شد که شامل شما ، متخصص لثه و دندانپزشک شما است که پس از ارزیابی ناحیه و تعیین محل و نوع ایمپلنت ، درمان را شروع می کنند که شامل موارد زیر است:
ü قراردهی ایمپلنت یا Fixture در ناحیه بی دندانی
ü انتظار به مدت ۶ هفته تا ترمیم مناسب ناحیه
ü قراردهی روکش توسط دندانپزشک و یا متخصص پروتز
ü جایگزینی تمام دندان ها
ü قراردهی تعداد زیادی ایمپلنت و قراردهی بریج بطور ثابت
ü قراردهی تعداد محدودی ایمپلنت معمولا ۴ یا ۵ عدد و استفاده از آن ها برای افزایش گیر پروتز متحرک شما
در صورتی که استخوان کافی در ناحیه بی دندانی وجود نداشته باشد ، مثلا در اثر تصادف ، ضربه و یا این که مدت زیادی از کشیدن دندان گذشته باشد و استخوان تحلیل رفته باشد ، می توان ابتدا پیوند استخوان انجام داد و پس از حدود ۶ ماه اقدام به گذاشتن ایمپلنت کرد.
v مراقبت پس از درمان
همانطور که دندان های شما نیاز به مراقبت در خانه (انجام مسواک صحیح) و نیز مراجعه مستمر (حدود هر ۴ ماه یکبار) به متخصص لثه دارد ، در رابطه با ایمپلنت نیز همین قانون وجود دارد. در صورت مراقبت مناسب و مراجعه منظم به دندانپزشک و یا متخصص لثه که با توجه به شرایط شما تنظیم می شوند ، همواره می توانید ایمپلنت و دندانی محکم ، زیبا و کارآمد داشته باشید.
v آیا پس از قراردهی ایمپلنت عوارضی وجود دارد ؟
از آنجا که بدنه ایمپلنت Fixture از فلز تیتانیوم خالص ساخته می شود ، مشکل رد پیوند نخواهیم داشت اما در صورتی که ارزیابی پیش از عمل که شامل موارد زیر می شود به طور دقیق انجام نگیرد می تواند درصد موفقیت را پایین بیاورد.
ü بیماری های عفونی که باعث ضعف سیستم ایمنی شوند.
ü دیابت کنترل نشده
ü سیگاری بودن فرد
ü ناکافی بودن میزان استخوان (در این مورد می توان ابتدا اقدام به پیوند استخوان کرد و سپس درمان ایمپلنت را شروع کرد)
ü بیماری پریودنتال و لثه (در این موارد ابتدا باید بیماری لثه درمان شود)
v سیلانت
سیلانت Fissure sealant یا شیارپوش یکی از مواد مورداستفاده در دندانپزشکی میباشد.
سیلانتها از مواد پلاستیکی بی رنگ و یا به رنگ سفید ساخته شدهاند و برای محافظت سطوح دندانهایی که دارای شیارهای عمیق و منافذ میباشند، بخصوص برای سطح جونده دندانهای خلفی که بیشترین پوسیدگیها در آنها یافت میشوند، بکار میروند.
بعبارت دیگر سیلانتها از پوسیدگی دندان جلوگیری میکنند.
v دستگاه تعیین موقعیت اپکس
این دستگاه از دقت فوق العاده ای در تعیین اپکس هر نوع کانال با هر نوع شرایطی برخوردار است. کار با این دستگاه به راحتی صورت گرفته و خـطــر اسـتفـاده از اشعـه ایکـس را بـه حـداقـل میرساند. مزیت های دستگاه عبارتند از:
ü دستگاه خودکار با عملکرد عالی، دستگاه مـطـمئن با عملکرد سریع و آسان و بدون قرار گـرفـتـن در مـعـرض اشـعـه ایـکـس، ارائـه دهنده اطلاعات بسیار دقیق از شرایط مختلف کانال
ü باتری قابل شارژ با عمر طو لانی و دارای دکمه روشن و خاموش کردن
ü گیره های نگه دارنده لبه یا نگه دارنده فایل که قابل اتو کلاو کردن هستند.
v اجزای دستگاه
ü یک عدد دستگاه تعیین وضعیت اپکس
ü یک عدد پروب
ü سه عدد نگهدارنده فایل
ü پنچعدد کیسه
ü یکعددآداپتور
v آمالگام موتور :
آمالگام موتور(آمالگاماتور) نوعی میکسر است که در انواع کپسولی ، مخزنی و نیز ترکیبی از این دو نوع ساخته میشود .
آمالگام موتور مخزنی ، دارای دو مخزن جداگانه جیوه و پودر آمالگام میباشد . آمالگام موتور کپسولی دارای جایگاه کپسول جیوه و پودر آمالگام میباشد همچنین نوع کپسولی – مخزنی دارای خصوصیات هر دو نوع مذکور میباشد .
این دستگاه از قسمتهای زیر تشکیل شده است :
1) مخلوط کن که دارای مخزن جیوه و پودر آمالگام در قسمت فوقانی میباشد همچنین دارای یک موتور الکتریکی ، یک ضامن الکتریکی ، اهرم مخلوط کن برای تعیین مقدار واحد آمالگام مورد نیاز مریض ، پیچ تنظیم مقدار آمالگام و جیوه و نیز دارای میکروسوئیچ است که با بستن کپسول به مجرای مخلوط کن شروع به کار می کند .
2) قسمت مربوط به کپسول آمالگام که خود دارای یک موتورالکتریکی جدامیباشد و با دکمه ای که در جلوی دستگاه آمالگام نصب گردیده قطع و وصل میگردد.
3) تایمر ( زمان سنج ) که در جلوی دستگاه نصب گردیده و زمان کار هر دو قسمت دستگاه را کنترل می کند .
آمالگام موتورمخزنی علاوه بر مخزن پودرآمالگام مخزن جیوه دارای دکمه تنظیم پودر ، کلید تنظیم همزن تایمر زمان ، دکمه درب جیوه و پودر و نیز درب اصلی میباشد .
خرابی های احتمالی آمالگام موتور :
1) سائیده شدن دنده های مخزن
2) خرابی میکروسوئیچ
3) خرابی خازن
4) گرفتگی مخزن
5) خرابی کلید برقی ضامن مخزن
6) خرابی تایمر زمان
7) خرابی کلید قطع و وصل
علیرغم پیشرفتهای دندانپزشکی، هنوز هم بسیاری از افراد با مشکل از دست دادن دندانهای خود مواجه هستند، دلیل این مسئله اغلب به دلیل پوسیدگی، بیماریهای دندانی یا جراحت و تصادفات است. اگر دندان شما صدمه دیده و یا اگر یکی از دندانهای خود را از دست دادهاید، گزینههای بسیاری پیش روی شما قرار دارد. امروزه روشهای متنوعی برای ترمیم دندان پیشنهاد میشود. اگر یک یا چند دندان خود را از دست دادهاید، اصلاً جای نگرانی نیست در سرتاسر جهان بسیاری از افراد بزرگسال ۲۰ تا ۶۵ سال حداقل سه دندان پوسیده دارند یا حداقل یک دندان خود را از دست دادهاند.
خوشبختانه چندین راه برای جایگزین کردن دندانهای از دست رفته وجود دارد، بریجها، دندانهای مصنوعی متحرک یا ایمپلنتها میتوانند به خوبی جایگزین دندان از دست رفته شوند. در صورتی که با دنیای دندانپزشکی آشنا نیستید که اکثریت مردم از آن شناخت کافی ندارند، با مطالعه این مقاله اطلاعات مناسبی در رابطه با ایمپلنتها یکی از شایعترین روشهای جایگزین دندان از دست رفته مطالعه خواهید کرد.
در ایام قدیم تنها درمان موجود برای افرادی که دندان خود را از دست داده بودند استفاده از دندان مصنوعی متحرک یا بریجها بود؛ اما با کشف ایمپلنت دندانی، راههای قدیمیتر کمتر مورد توجه قرار گرفتند. قبل از شرح ایمپلنت دندان و مراحل ایمپلنت دندان بهتر است ابتدا کمی با دیگر روش شایع در این حوزه آشنا شویم.
بریجها (Bridges)
بریجهای دندانی به شکل پل عمل کرده و فضای خالی به جا مانده در اثر از دست دادن دندان را پر میکنند. یک بریج حداقل از ۲ تاج دندان برای دندانهای واقع شده در دو طرف فضای خالی مذکور تشکیل شده است. به عبارت دیگر دو دندان کناری این فضای خالی، تراشیده شده و تاج دندان روی آنها قرار میگیرد، آنها تکیهگاهی برای دندان مصنوعی میشوند که جایگزین دندان از دست رفته شده است (تصویر۲). بریجها توسط دندانهای طبیعی پشتیبانی میشوند. این دندان مصنوعی ممکن است از جنس طلا، آلیاژ، پورسلین یا ترکیبی از این مواد باشد. به طور کلی ۴ نوع بریج وجود دارد، بریجهای سنتی، بریجهای معلق (کانتی لور)، مریلند بریجها (یا بریج پیوند شده با استفاده از رزین) و بریجهای حمایت شده توسط ایمپلنت که بسته به شرایط دندانی شما پیشنهاد میشوند.
بریجها حتی با مراقبت حداکثر ۱۵ سال عمر میکنند و سپس باید تعویض گردند. به همین دلیل روش دائمی برای دندان از دست رفته به شمار نمیرود. ضمن اینکه دندان زیر تاج ممکن است دچار پوسیدگی شود. در صورتی که ساختار دندانهای پایه قوی نباشند، روند درمان با شکست مواجه خواهد شد.
بدیهی است که هیچ جایگزینی برای دندان طبیعی وجود ندارد، اما برای جایگزین کردن فضای خالی ایجاد شده در اثر از دست دادن دندان، اغلب مردم به دنبال درمانهای طولانیتر و دائمی هستند. به همین دلیل از زمان کشف ایمپلنت دندان تا به حال این حوزه با پیشرفتهای چشمگیری مواجه شده است.
ایمپلنت دندانی جایگزین ریشههای دندان هستند. ایمپلنت یک ساختار قوی برای دندانی که جایگزین دندان طبیعی شده را فراهم میآورد. ایمپلنتها از جنس تیتانیوم (مشابه ریشه دندان) هستند و از طریق جراحی در داخل استخوان فک و زیر خط لثه قرار میگیرند. اکثر ایمپلنتها شبیه به دندان طبیعی هستند.
این جایگزینهای دندانی بر خلاف دندانهای مصنوعی متحرک، حالت خود را از دست نمیدهند و باعث از بین رفتن ظاهر صورت هم نمیشوند. بر خلاف بریجها نیازی به تکیهگاه برای اتصال ندارند. اساساً ایمپلنت دندان جایگزین خود دندان یا دندانهای از دست رفته میشوند و دارای دندان و ریشه مصنوعی هستند، ضمن اینکه به سایر دندانهای طبیعی آسیبی نمیرسانند. ایمپلنتها گزینهای بسیار مناسبتر و مساعدتر از سایر روشهای جایگزینی دندان از دست رفته به شمار میروند، هرچند که هزینه بسیار بالاتر از دیگر روشها دارند.
جایگذاری ایمپلنت دندان تنها قرار دادن دندان مصنوعی در دهان نیست، بلکه شبیه به یک جراحی کوچک است. ایمپلنتها درمانی ایمن و نسبتاً مطمئن به شمار میروند. آنها شبیه دندانهای طبیعی بوده و مادامی که از آنها مراقبت شود در دهان شما باقی خواهند ماند.
ایمپلنتها با قرار گرفتن در داخل استخوان فک، باعث میشوند دندان جایگزین شده از همان احساس، ظاهر و عملکرد دندان طبیعی برخوردار گردد. به طور کلی ایمپلنت دندان زمانی به کار میروند که مراجعهکننده حداقل یک دندان از دست رفته داشته باشد؛ استخوان فک به طور کامل رشد کرده باشد؛ مقدار کافی استخوان برای ثابت نگه داشتن ایمپلنت وجود داشته باشد یا امکان پیوند استخوان وجود داشته باشد؛ بیماری خاصی نداشته باشد که بر بهبود استخوان تأثیر گذارد؛ قادر یا خواهان استفاده از دندانهای مصنوعی متحرک نباشد؛ بتواند چندین ماه پروسه طولانی درمان را تحمل کند. هر فردی که از سلامت کافی برای انجام عمل جراحی دهانی یا کشیدن دندان برخوردار باشد و دارای لثههای سالم و مقدار کافی استخوان برای نگه داشتن ایمپلنت باشد، میتواند از ایمپلنت دندان استفاده کند.
اولین مراحل ایمپلنت دندان انجام آزمایشهای تخصصی است. با توجه به اینکه ایمپلتهای دندانی نیازمند حداقل یک پروسه جراحی هستند، لازم است ارزیابی کاملی از بیمار انجام شود، این رویه از طریق انجام آزمایشهای کامل دندانی صورت میگیرد. قبل از انجام ایمپلنت آزمایش سیتیاسکن و رادیوگرافی (عکسبرداری با اشعه ایکس) از دندان و فک بیمار انجام خواهد شد. به علاوه با توجه به شرایط استخوان فک بیمار، ممکن است دندانپزشک آزمایشهای بیشتری را برای تعیین مقدار استخوان فک در نظر بگیرد.
انجام این آزمایشها برای جراحی ایمپلنت ضروری است و بدون این آزمایشها جراحی ایمپلنت آغاز نمیشود. دندانپزشک پس از مشاهده جواب آزمایشها یک برنامه درمانی مختص بیمار و با توجه به شرایط استخوان فک تعیین خواهد کرد. افزون بر این بیمار قبل از آغاز مرحله اصلی ایمپلنت دندان باید تمامی مشکلات مربوط به سلامت جسمانی خود را به دندانپزشک اطلاع دهد و تمامی داروها و مکملهای مصرفی را اعلام کند. اگر مشکل قلبی داشته یا دارای ایمپلتهای ارتوپدی است دندانپزشک ممکن است قبل از آغاز درمان برای بیمار آنتیبیوتیک تجویز کند.
پس از انجام اقدامات فوق، مراحل ایمپلنت دندان آغاز خواهد شد. در اینجا به طور خلاصه نشان میدهیم بیمار در طول درمان چه مراحلی را باید سپری نماید:
سپس استخوان فک برای جراحی آماده میشود، این مرحله ایمپلنت دندان ممکن است شامل پیوند استخوان باشد. در صورتی که استخوان فک از ضخامت کافی برخوردار نباشد یا بسیار نرم باشد، قبل از انجام جراحی ایمپلنت، پیوند استخوان انجام خواهد شد. دهان در زمان جویدن فشار زیادی را به استخوان فک وارد میکند، اگر استخوان قادر به پشتیبانی از ایمپلنت نباشد، جراحی با شکست مواجه خواهد شد. پیوند استخوان باعث میشود، پایهای محکم مانند ریشه دندان اصلی برای ایمپلنت ایجاد شود؛
پس از بهبودی استخوان فک، پایه فلزی ایمپلنت دندان که از جنس تیتانیوم است در استخوان فک قرار داده میشود؛
در این مرحله بیمار باید یک دوره بهبودی را سپری کند تا اطراف پایه فلزی ایمپلنت بهبود یابد و کاملاً در فک ثابت شود. این روند ممکن است چندین ماه طول بکشد. طی این مرحله دندانپزشک ممکن است توصیه کند بیمار از غذاهای نرم و سبک استفاده کند؛
پس از بهبود یافتن بافت جراحی شده، اتصالدهنده پایه ایمپلنت و تاج دندان (Abutment) جایگذاری میشود. در برخی مواقع، زمانی که پایه ایمپلنت بسیار ثابت باشد، دو مرحله قرار دادن پایه فلزی در فک و Abutment بر روی این پایه همزمان انجام خواهد شد.
پس از اینکه بافت نرم کاملاً بهبود یافت، پروسه قالبگیری از دندان و استخوان فک آغاز میشود و سپس دندان یا دندانهای نهایی بر روی Abutment نصب خواهد شد. دندان جدید بر اساس این قالب است. همچنین دندانپزشک رنگ نهایی دندان جدید را مطابق با دندانهای طبیعی بیمار انتخاب میکند.
پایه فلزی و اتصالدهنده در ایمپلنت دندان
کل روند درمان ممکن است چندین ماه طول بکشد. بخش بیشتری از این زمان مربوط به دوره بهبودی و انتظار برای رشد استخوان جدید در فک است. جراحی ایمپلنت در واقع مانند جراحیهای دیگر نیست که با دندان از دست رفته به اتاق عمل رفته و پس از چند ساعت با یک دندان جدید و سفید از اتاق عمل خارج شوید. این جراحی نیازمند مراقبتهایی مربوط به خود بیمار است و در چندین مرحله انجام میشود. در طول درمان دندانپزشک ممکن است از مراحل مختلف عکسبرداری انجام دهد تا وضعیت پایه تیتانیوم، Abutment و تاج دندان را بررسی نماید.
به طور کلی دو روش اصلی برای انجام ایمپلنت دندان وجود دارد که دندان پزشک زیبایی به بیمار پیشنهاد میدهد:
ایمپلنت درون استخوانی یا اندواستیل (Endosteal): این نوع ایمپلنت طی دو مرحله انجام میشود. ابتدا از طریق جراحی، لثه باز شده و پایه فلزی ایمپلنت مستقیماً درون استخوان فک قرار میگیرد. پس از جوش خوردن ایمپلنت و بهبود یافتن بافت لثه، جراحی دیگری انجام میشود تا روی سطح پایه باز شده و بتوان پایه را به Abutment متصل کرد. در نهایت دندان قالبگیری شده روی مجموعه نصب خواهد شد. این نوع ایمپلنت شبیه به پیچ است.
ایمپلتهای درون بافتی یا ساب پریواستیل (Subperiosteal): این نوع ایمپلنت تک مرحلهای است. یک قاب فلزی یا ایمپلنت با طول بلندتر درون فک و در زیر بافت لثه قرار میگیرد. سر ایمپلنت کاملاً مشخص و بیرون از بافت لثه است. پس از بهبودی لثه و ثابت شدن ایمپلنت درون فک، دندان قالبگیری شده روی آن نصب خواهد شد. این نوع ایمپلنت برای بیمارانی انجام میشود که استخوان فک سالم و طبیعی برخوردار نیستند و نمیخواهند پروسه پیوند استخوان را انجام دهند.
نتایج برخی تحقیقات در سرتاسر جهان نشان میدهد دندانپزشکان بیشتر ترجیح میدهند از روش اندواستیل که قدیمیتر است استفاده کنند، ضمن اینکه نرخ موفقیت این روش بسیار بالا است. البته اگرچه نرخ عدم موفقیت روش ساب پریواستیل بسیار بالا است و به مراقبتهای بهداشتی بیشتری نیاز دارد، اما امروزه در بسیاری از موارد به کار میرود.
ریسکها
جراحی ایمپلنت دندان مانند سایر جراحیها با ریسکهایی برای سلامتی بیمار همراه است. البته عوارض ناشی از این جراحی که به ندرت مشاهده میشوند بسیار جزئی بوده و به راحتی درمان خواهند شد. ایجاد عفونت در محل ایمپلنت؛ جراحت در ساختارهای اطراف ایمپلنت به طور مثال سایر دندانها؛ خونریزی رگها؛ صدمه وارد شدن به عصبها که باعث درد، بیحسی یا احساس سوزش یا خارش در دندانهای طبیعی، لثهها، لبها یا چانه میشود؛ و مشکلات سینوسی از جمله ریسکهای جراحی ایمپلنت دندان هستند.
موفقیت
نرخ موفقیت ایمپلنت دندان به محلی که ایمپلنت در فک قرار میگیرد بستگی دارد، به طور کلی ایمپلنت دندان از نرخ موفقیت بالای ۹۸ درصد برخوردار هستند. با مراقبتهای پس از جراحی، ایمپلنتها میتوانند تا پایان عمر فرد دوام آورند. اکثر ایمپلنت دندانی موفقیتآمیز هستند. هرچند گاهی استخوان به قدر کافی با ایمپلنت فلزی جوش نمیخورد. در این حالت ایمپلنت بیرون آورده میشود، استخوان تمیز میشود و سپس میتوان پس از ۲ تا ۳ ماه دوباره این مرحله را انجام داد.
ایمپلنت دندان به همان مراقبت نیاز دارند که برای دندان حقیقی ضروری است، مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و دهانشویههای آنتی باکتریال و ویزیتهای منظم توسط دندانپزشک همگی برای ایمپلنتها هم باید انجام شوند. سیگار کشیدن باعث عدم موفقیت جراحی شده و عوارضی را همراه دارد. برخی دندانپزشکان برای افراد سیگاری جراحی ایمپلنت را انجام نمیدهند. هرچه بهتر از ایمپلنتهای خود مراقبت کنید، مدت طولانیتری آنها را نگه خواهید داشت. چنانچه از ایمپلنتها مراقبت نشود، مانند دندان طبیعی جرم میگیرند و اگر این جرمها برطرف نشوند ممکن است باعث عفونت، لثه، خونریزی، درد و احساس ناخوشایند شوند. تمامی مشکلاتی که برای دندان طبیعی پیش میآید در ایمپلنتها هم مشاهده خواهد شد. اما اگر از ایمپلنتها به خوبی مراقبت شود و استخوان از سلامت و استحکام بالایی برخوردار باشد، انتظار میرود تا پایان عمر برای بیمار حفظ شوند.
افزون بر مراقبتهای ضروری درطول جراحی و پس از جراحی، دو فاکتور اساسی در موفقیت ایمپلنت دندانی، مهارت و تجربه متخصص و برند ایمپلنت مورد استفاده در این پروسه است. همان طور که تمامی برندها با یکدیگر نیستند، تمامی دندانپزشکان هم از مهارت لازم برای انجام ایمپلنت برخوردار نیستند. البته مهارت و دانش دندانپزشک حتی از برند ایمپلنتی که استفاده شده مهمتر است. به عنوان مثال اگر یک دندانپزشک از برترین برند ایمپلنت دندان استفاده کند، اما از مهارت و تجربه کافی برای این جراحی برخوردار نباشد، احتمال شکست جراحی بسیار بالا است. این مسئله جبرانپذیر نیست. برای انتخاب نوع برند بهتر است که از دانش و تجربه دندانپزشک استفاده کنید، ایشان با توجه به شرایط دهان و دندان شما میتواند مناسبترین گزینه را معرفی کند.
ایمپلنت دندان باعث بهبود ظاهر شما میشود، آنها کاملاً مشابه دندانهای طبیعی هستند. با توجه به اینکه طراحی آنها به طریقی است که درون استخوان جوش میخورند، به صورت دائمی هستند. ایمپلنتها در مقایسه با دندانهای مصنوعی متحرک، به شما اجازه میدهد بدون نگرانی از بیان اشتباه کلمات، صحبت کنید. ایمپلنتها مانند بریج نیازی به تغییر ساختار سایر دندانها ندارند و دندانهای طبیعی شما دست نخورده باقی میمانند، به همین علت بهداشت دهانی را بهبود میبخشند. به علاوه قابلیت ماندگاری ایمپلنتها بسیار طولانی و در اکثر مواقع تا پایان عمر بیمار است. هر چه مراقبت بهتری از آنها انجام شود، عمر آنها طولانیتر خواهد بود.
هیچ راهکاری بدون ایراد و نقطه ضعف نیست، یکی از مهمترین معایب ایمپلنتها هزینه بالای این درمان است. در واقع هزینههای بسیار بالا این درمان مهمترین مانع پیش روی مراجعهکنندگان است. این هزینه بالا از یک طرف به دلیل جراحی هست که روی بیمار انجام میشود و از طرف دیگر به برند ایمپلنتی بستگی دارد که انتخاب میشود. در صورتی که بیمار به پیوند استخوان نیاز داشته باشد، هزینه بالاتر هم خواهد رفت. یکی دیگر از معایب این روش، عمل جراحی است، خود مسئله جراحی هر چقدر هم کوچک باشد باعث نگرانی و استرس در بسیاری از بیماران میشود. برخی پزشکان در این حالت از داروهای آرامبخش استفاده میکنند. به ندرت پس از انجام جراحی ایمپلنت، عوارضی در بیمار ظاهر خواهد شد، در صورت مشاهده هر گونه عوارض باید به دندانپزشک مراجعه نمود، تمامی عوارض ناشی از ایمپلنتهای دندانی به راحتی قابل درمان هستند.
به طور کلی انجام ایمپلنت به لثههای سالم و مقدار کافی استخوان نیاز دارد تا بتوانند ایمپلنت جایگذاری شده درون استخوان را پشتیبانی کنند. برای جراحی موفق و مواجه نشدن با عوارض جراحی باید ساختار دهانی خود را سالم نگه دارید و بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید. در طی مراحل درمان از سیگار کشیدن خودداری کنید، این کار باعث شکست روند جراحی خواهد شد. به علاوه پس از اتمام جراحی سیگار کشیدن میتواند باعث جرم گرفتن ایمپلنت دندان شود.
صرف نظر از هزینه بالا و سایر موانع جزئی پیش روی این روند درمان، ایمپلنت دندان از دوام، زیبایی و پایداری بالاتر نسبت به سایر روشها برخوردار هستند. وقتی دندان خود را از دست میدهید، از جهات مختلف تحت تأثیر قرار خواهید گرفت. نه تنها در نحوه صحبت کردن و جویدن تأثیر میگذارد و باعث تحلیل رفتن استخوان میشود، بلکه ظاهر شما را هم تحت تأثیر قرار میدهد. ایمپلنتهای دندانی میتوانند توانایی جویدن را احیا کرده و لبخند را به صورت شما بازگرداند، شکل صورت را حفظ کرده و توانایی بیان کلمات را در مقایسه با سایر روشها بهبود بخشند و در نهایت اعتماد به نفس شما را افزایش دهند.
پوسیدگی های دندانی در دوران کودکی در واقع نوع شدیدی از پوسیدگی است که میتواند حتی در سنین پایین کودکان نوپا و پیشدبستانی به وجود بیاید و دندانهای کودک را از بین ببرد.
پوسیدگی زودهنگام دندانها در دوران کودکی را میتوان با مشاهده نشانههای پوسیدگی بر روی دندانهای کودکان زیر سه سال تشخیص داد.
محرومیت اقتصادی یکی از علل اصلی پوسیدگی دندانها است. پوسیدگی دندانها در دوران کودکی نوعی بیماری عفونی است و باکتری استرپتوکوک موتانس عامل اصلی آن میباشد. این باکتری نه تنها اسید تولید میکند، حتی مقدار آن را در دهان افزایش میدهد.
وجود قند در دهان، مقدار اسید روی دندانها افزایش میدهد. پوسیدگی دندانهادر خردسالان و شیرخواران معمولاً از دندانهای جلو و بالا شروع میشود و سپس به دنبال آن دندانهای عقب درگیر میگردند . نشانه اولیه پوسیدگیهای زودهنگام دوران کودکی، خطوط سفید رنگی است که روی سطح مینای دندان در امتداد خط لثه به وجود میآید و به تدریج این خطوط تغییر رنگ میدهند و دندان را سوراخ میکنند
پوسیدگی زودرس کودک یا پوسیدگی ناشی از خوردن شیر در کودکان
سالهاست که مشخصشده است که بعد از رویش دندانهای شیری کودکان، بین خوردن مکرر از شیشه شیر و یا شیرخوارگی طولانی از شیشه و یا پستان مادر و پوسیدگیهای زودرس کودکی ارتباط وجود دارد.
مثلاً کودک در هنگام خواب بعدازظهر یا شب با شیشه حاوی شیر یا نوشیدنی شیرین در بستر گذاشته شود، کودک به خواب میرود و مایع شیرین در اطراف دندانها جمع میشود و این مایعات بهعنوان محیطی عالی برای کشت میکروارگانیسمهای پوسیدگیزا هستند.
همچنین کودکانی که شبها مکرر شیر میخورند به علت اینکه شبها در هنگام خواب جریان بزاق کاهش مییابد و سرعت پاکسازی حفره دهان از شیر یا مایعات شیرین شده کمتر میشود و روند ایجاد پوسیدگی تسریع میگردد و کودک دچار پوسیدگیهای زودرس دندانی میگردند.
علل ایجاد پوسیدگیهای دندانی زودرس دوران کودکی چیست؟
بر خلاف تصور بسیاری از والدین، قطره آهن در ایجاد این پوسیدگیها هیچ نقشی ندارد، بلکه فقط سبب تغییر رنگ دندانهای پوسیده میگردد. مهمترین علل ایجاد این پوسیدگیها، شامل موارد زیر است:
الف. تمیز نکردن دهان کودک توسط والدین از زمان رویش اولین دندانهای شیری.
ب. الگوی تغذیهای نامناسب شامل:
۱) استفاده از شیشه حاوی شیر یا سایر نوشیدنیهای شیرین بعنوان پستانک، جهت آرام کردن وکمک به خوابیدن کودک.
۲) خوردن مکرر شیراز شیشه در طول شب، مطابق میل کودک.
ج. کاهش جریان بزاق حین خواب.
د. وجود پوسیدگیهای متعدد درمان نشده در دهان پدر و مادر کودک.
ه. عدم مراجعه والدین به دندانپزشک برای معاینه کودک و کسب اطلاعات صحیح و انجام اقدامات پیشگیرانه از زمان رویش اولین دندانهای شیری.
و. مصرف مکرر میان وعدههای پوسیدگی زا در طول روز توسط کودک.
این عوامل، محیط مناسبی را برای فعالیت میکروبهای پوسیدگی زا در دهان کودک فراهم میکنند که با تولید بعضی اسیدها، سبب پوسیدگی دندانهای میشوند.
نکاتی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان
رئیس انجمن دندانپزشکی کودکان درباره پیشگیری از بروز پوسیدگی دوران شیرخوارگی ابراز داشت:والدین بهتر است اولین ملاقات با دندانپزشک را قبل از یک سالگی فرزندشان داشته باشند تا از این طریق آگاهیهای لازم را دریافت کنند همچنین پس از استفاده از شیر و قبل از خواب کودک، کمی آب از طریق شیشه داده شده و با یک قطعه گاز استریل مرطوب، دندانهای جلو فک بالا تمیز شود.
وی اضافه کرد:والدین باید در اولین فرصت ممکن شیر را از طریق فنجان به کودک بدهند تا درهنگام خواب از شیشه یا شیر مادر استفاده نشود همچنین با مراجعه منظم به دندانپزشک امکان استفاده از فلوراید را فراهم کنند.
اثر پوسیدگی دندان های شیری بر دندان های دائمی کودک
دندان کودکان نیز مانند دندان بزرگسالان دچار پوسیدگی می شود. اما علت های آن ممکن است متفاوت باشد. در صورتیکه دندان کودک بپوسد، اثرات نامطلوبی بر دندان های اصلی می گذارد. لذا دانستن این دلایل و روش جلوگیری از آن ها بسیار حائز اهمیت می باشد.
اگر به مطب دندانپزشک مراجعه کرده باشید احتمالا صدای مته و دستگاه ساکشن را شنیدهاید، انبرکهای دندانپزشکی و آینه و قلابها تنها بخشی از ادوات دندانپزشکی را تشکیل میدهند که در این بخش به معرفی بسیاری از آنها میپردازیم.
دستگاه ساکشن؛ برای تخلیه هر آنچه که در دهان است
ساکشن یکی از دستگاههایی است که کاربرد عمومیتری نسبت به سایر وسایل دندانپزشکی دارد، در حقیقت کارکرد این دستگاه شبیه جاروبرقی است و آب و مایعات داخل دهان بیمار را در زمان معاینه و انجام خدمات دندانپزشکی تخلیه میکند. این دستگاهها دارای قدرت مکش متفاوتی است برای مثال در عملهای جراحی مربوط به لثه و یا جراحی دندان عقل معمولا از ساکشنهای قویتری برای تخلیه کامل خون از دهان بیمار استفاده میشود.
آینه دندانپزشکی؛ دید داشتن دندانپزشک نسبت به کل دندانها
آینه دندانپزشکی ساده یکی از مهمترین ادوات مورد استفاده در دندانپزشکی محسوب میشود، آینه دندانپزشکی دارای دو کاربرد است، کاربرد اصلی آن بررسی داخل دهان و دندانها و معاینه قسمتهای پشتی دندانها که به راحتی قابل مشاهده نیست، است و کاربرد بعدی آن جابجا کردن زبان هنگام معاینه دندانهاست و پزشک با این وسیله زبان شما را در جهات مختلف مورد نیاز جابجا میکند بدون این که نیاز باشد با انگشت یا دست این کار را انجام دهد. معمولا آینهها دارای دو سری آینه مقعر و آینه معمولی است که اولی برای بزرگتر نشان دادن فضای مورد بررسی و دومی برای داشتن یک تصویر واضح و دقیق استفاده میشود.
انبرک دندانپزشکی؛ کاوشگر دندان برای پیدا کردن بیماری
انبر کاوشگر دندان نیز نام دارد، از آن برای یافتن پوسیدگیهای دندانی و بیماریهای لثه استفاده میشود. انبرکها معمولا دارای یک دسته بلند با سریهای تیز در انواع ضخیم و منعطف هستند و دندانپزشک با کمک آن به بررسی قسمتهای پوسیده دندانی و تراشیدن جرم و پلاک دندانها استفاده میکند.
از ابزار اسکیلر برای پاک کردن جرم و پلاکها در حجم وسیع استفاده میشود، بسیاری از بیماران به جرمگیری دندانی احتیاج داشته باشند، پزشک معالج به وسیله این ابزار جرم و پلاک باقیمانده روی دندانها را به خوبی پاک میکند.
قالبهای دندانپزشکی؛ برای محافظتهای دندانی
گاهی نیاز است که از روکشها یا محافظهای دندانی استفاده شود، برای این کار پزشک ابتدا فرم دهان و دندانهای شما را قالب میگیرد، این قالبها به شکل فریمهایی هستند که با یک ماده نرم پوشیده شده و سپس در دهان قرار داده میشوند و از بیمار خواسته میشود تا دهان خود را برای دقایقی ببندد، به این ترتیب قالب دندانی شما آماده میشود.
تابوره در دندانپزشکی؛ صندلی دندانپزشک
این وسیله در واقع یک صندلی چرخان بدون پشتی است که پزشک روی آن مینشیند و قابلیت تنظیم ارتفاع نیز دارد، به این ترتیب دندانپزشک هنگام انجام خدمات دندانی بسیار راحت و با آزادی عمل میتواند به کارش ادامه دهد.
تری و سینی دندانپزشکی و سینیهای مخصوص جراحی
ابزار تری دندانپزشکی در شکلهای مختلفی طراحی شده است که هرکدام برای بخشی از خدمات دندانپزشکی مورد استفاده قرار میگیرد و شامل سینیهای بهداشت دندان، سینی مخصوص عملیات دندانی و سینی مخصوص جراحیهای دهان و دندان است.
پنس دندانپزشکی؛ برای جا به جایی گاز در دهان
پنس دندانپزشکی برای جابهجا کردن مواد و گاز به داخل و خارج از دهان استفاده میشود، این پنسها انواع ساده و سرکج دارند که هرکدام دارای سایزبندیهای متفاوت است.
پروپ دارای علائم خاصی است که میزان عمق پاکتهای لثه را نشان میدهد، این نشانهها شامل اندازه ۱ میلیمتر، ۳ میلیمتر و SRP هستند.
رول های دندانپزشکی دارای الیافی با قدرت جذب بسیار بالای مایعات هستند و تمیز کردن دهان و همچنین وسایل و تجهیزات دندانپزشکی با این وسایل صورت میگیرد.
سریهای HVE و LVE؛ وسیلهای برای تخلیه مواد دهان
این وسایل برای تخلیه مایعات و مواد از داخل دهان بیمار به دستگاه ساکشن وصل میشوند، HVE برای تخلیه حجم زیادی از مایع و مواد کاربرد دارد و دارای دو مدل منحنی و مستقیم است و LVE نیز برای تخلیه مقدار کم مایعات کاربرد دارد و دارای پلاستیکهای قابل تعویض برای استفاده به صورت یکبار مصرف میباشد.
کپسولهای آمالگام؛ وظیفه پخش مواد در دندان
این وسیله برای پخش کردن آمالگام در عمل پرکردن دندانهای پوسیده استفاده میشود. گوده آمالگام نیز در تکیب استفاده میشود.
Smooth Condenser؛ برای فشردن آمالگام در دندان
از این وسیله برای فشردن مواد آمالگام در حفرههای دندانی استفاده میشود، سری این وسیله نرم و دایرهای شکل است و در سایزهای کوچک و بزرگ و بهصورت یکطرفه و دوطرفه وجود دارد.
Interproximal condenser؛ برای ترمیم مواد آمالگام در دندان
این وسیله نیز برای فشردن مواد آمالگام مورد استفاده قرار میگیرد، اما مورد استفاده آن برای ترمیم و فشردن مواد در حفرههای عمیق دندانی است، این وسیله برای استفاده در نواحی مرکزی و کناری دندان مناسب است و دارای دو سری صاف و دندانهدار است.
football burnisher؛ برای تمیز کردن و فرمدهی به آمالگام
کاربرد برنیشر در صاف و صیقلی کردن آمالگام بعد از فشردن آن است، این وسیله دارای یک سری توپی شکل است و برای تمیز و مرتب کردن سطح آمالگام از آن استفاده میشود.
T-ball burnisher؛ برای تراشیدن آمالگام روی دندان
تی برنیشر برای صاف کردن سطح آمالگام بعد از تمیز کردن آن مورد استفاده قرار میگیرد. در حقیقت تراشیدنهای اولیه آمالگام روی دندان به وسیله این ابزار صورت میگیرد. این ابزار دارای یک فلز نرم است که یک سر آن توپی و سر دیگر آن پدالی شکل است.